Folkspecial: Orfeo

Het Nederlandse Orfeo is in een relatief korte tijd uitgegroeid tot één van de bekendste (bal)folk bands in ons kikkerlandje. Eindelijk hebben we weer eens tijd om met de folkspecial verder te gaan. Kortom, Erica en Lies vertellen ons meer
Kun je mij en onze lezers uitleggen wat het verschil is tussen middeleeuwse folk en balfolk? Vooral muzikaal gezien dan.
Erica: Middeleeuwse muziek bestaat voornamelijk uit traditionele stukken, Orfeo maakt eigen composities.
Lies: In balfolk bestaan trouwens ook traditionele stukken, maar er zijn nog meer verschillen: bij balfolk houd je altijd rekening met de dansers, dus je kiest een bepaald tempo, speelt een intro en je speelt weinig tempo-wisselingen. In middeleeuwse muziek worden overigens ook vaak andere modi (voor de leek: zeg maar een andere toonsoort) en andere ritmes gebruikt dan voor balfolk. Ook is het instrumentarium over het algemeen anders, veel voorkomende instrumenten bij middeleeuwse muziek zijn: harp, luit, schalmei, vedel, psalterium, doedelzak, draailier, fluiten en trommels. Bij balfolk zie je veel accordeons, trekzakken, saxofoon, gitaar, dwarsfluit en viool. Je zou dus best kunnen zeggen dat Orfeo af en toe wel naar het middeleeuwse toe neigt. We spelen zelfs af en toe middeleeuwse nummers in een modern jasje: bijvoorbeeld Maravillosos (een Cantiga de Santa Maria) en La Follia.
Heb het idee dat het best hard gegaan is met Orfeo. Voorheen een veelbelovend bandje, nu een grote naam in de scene. Ervaren jullie dat ook zo?
Lies: Dankjewel! Dat is een mooi compliment! Ik denk dat we met Orfeo een stuk vooruit zijn gegaan. We hebben veel ervaring opgedaan door veel te spelen. Onze muziek vind ik nu nog beter klinken dan een paar jaar geleden en ook praktisch hebben we veel geleerd over versterking en wat er komt kijken bij een optreden. We hebben nu bijvoorbeeld een eigen geluidsman, Simon, en daar zijn we heel erg blij mee!
Erica: Natuurlijk is het heel leuk om te spelen op de grotere festivals, zoals bijvoorbeeld Folkwoods, Summer Darkness en Castlefest. Dit is inspirerend en door naar optredens toe te werken, merken we dat we steeds lekkerder gaan spelen.
Helpen jullie ook nog eens zelf aan mee door zelf Orfest te organiseren. Hoe zijn jullie op dat idee gekomen en waarom was het belangrijk om het te doen?
Lies: Orfest is ontstaan uit een ander festival, Groot Feest genaamd. Dit feest werd georganiseerd door de metalband Eria d’Or, die op de plek van het feest zijn oefenruimte had. Er speelde voornamelijk metalbands, maar langzaamaan ook steeds meer folk. Na 10 jaar besloot Eria d’Or ermee te stoppen en zo eindigde ook het festival Groot Feest. Orfeo oefende inmiddels ook in deze oefenruimte en daarom besloten we een nieuw festival te gaan organiseren en dat werd Orfest, geheel gericht op balfolk. We konden het toch niet laten om leuke feestjes te organiseren!
Balfolk is behoorlijk groot geworden, zo lijkt het. Lijkt me ook wel een geweldige ervaring als band om het publiek zo uit hun dak te zien gaan. Dat zal wel een extra impuls geven om live op te treden?
Lies: Absoluut! Ik weet nog dat er op Castlefest 2009, tijdens ons optreden op het hoofdpodium, wel vier of vijf cirkels om elkaar heen stonden in een tovercirkel, geweldig! Maar ook de interactie tijdens het spelen tussen de dansers en de band is heel bijzonder. Zeker ook weer bij de kleinere, intieme optredens merk je dat heel sterk. Je staat als muzikant vlak bij de dansvloer en zo ontstaat echt een wisselwerking. Dat blijft je bij na een optreden en dat gevoel neem je als een cadeautje mee naar huis.
Erica: Het leuke is dat we niet alleen spelen op traditionele bals, maar vooral op fairs en festivals. Hierdoor komt een breder publiek in aanraking met balfolk. Natuurlijk geweldig om op Summer Darkness te spelen voor Goths in vol ornaat.
Wat maakt volgens jullie balfolk zo aantrekkelijk ten opzichte van andere (dans)muziek?
Lies: Op balfolkmuziek staan al gauw mensen te dansen en dan zit de stemming er gelijk in! Bij andere muziek moet het publiek vaak nog even inkomen en soms gaat men pas bij het laatste nummer los.
Erica: Daarnaast is dansen op live muziek lekker energiek. Voor ons als muzikanten is het leuk om mensen uit hun dak te zien gaan, maar voor dansers is het ook leuk om de muzikanten in actie te zien. Deze wisselwerking is de charme van balfolk.
Nu zien we veel muzikanten bij verschillende bands spelen, komt dit nu door een gebrek aan goede muzikanten, een grote mate van vriendschap of het is makkelijk omdat iedereen toch al op hetzelfde festival speelt (en dan scheelt het kosten)?
Lies: Haha, ja dat klopt! Ik denk dat je als muzikant al snel vrienden om je heen verzamelt die ook muziek maken… en ja, wat doe je als muzikant naast bier drinken voornamelijk… muziek maken natuurlijk! En dan ontstaan weer nieuwe creatieve ideeën en zo ontstaat er al snel een nieuwe band. Ik vind het ook leuk dat er door workshops en meer interesse toch steeds meer muzikanten bijkomen. Maar ik denk wel dat de muzikantenscene nog steeds vrij klein is. Toen ik vorig jaar bijvoorbeeld met zwangerschapsverlof ging, was de enige persoon in Nederland die ik kon bedenken om mij te vervangen Jenny van Omnia. Zij had het alleen op dat moment te druk en ik moest vervangen worden door twee personen (een voor harp en een voor draailier). Gelukkig pakte dat ook heel goed uit, met dank aan Coca en Fieke die wilde invallen bij Ball Noir en Chloe en Sophie die invielen bij de Kelten zonder Grenzen! Bij deze: Nogmaals heel erg bedankt, meiden!!!
Als je met Orfeo 2013 kan bepalen, wat zou er dan zeker in voor komen? Noem je vijf grootste wensen.
Lies: Gewoon veel spelen en lekker muziek maken! Natuurlijk veel leuke optredens, zowel de wat grotere shows zoals in clubs en op festivals als ook de kleinere intieme optredens, die we semi-akoestisch doen, in een intiemere setting. We genieten van allebei heel erg! Maar ook werken aan nieuwe nummers en muzikaal groeien. Daar zijn we op dit moment trouwens hard mee bezig! Ook een nieuwe cd zou leuk zijn… (Ssssssttt.. we zijn al plannen aan het maken voor een tweede cd!.. Niet doorvertellen hoor)….
We hebben het idee dat er in Nederland een gezonde middeleeuwse/ folk muziekscene aan het ontstaan is. Herkennen jullie dit? Hebben jullie een idee waarom dit nu zo opkomt?
Lies: Ja, inderdaad! Er komen steeds meer muzikanten en bandjes bij en dat is hartstikke leuk en dat houdt het muziekprogramma een beetje afwisselend op festivals. Ik denk daarnaast dat bands als Omnia en Faun veel mensen inspireren.
Erica: Akoestische muziek en oude tradities spreken mensen aan. Het is toegankelijk, omdat de dansen snel te leren zijn en de deunen herkenbaar.

Is er voor jullie gevoel eigenlijk een link met de oorspronkelijke folk scene die zich traditioneel meer in clubs en bars afspeelt (vooral door de Iers/ Keltische invloeden) of met wereldmuziek die weer haar eigen festivals/ theatershows kent?
Lies: Ja, ik denk het wel. Toen Orfeo net begon, speelden we onder andere ook Ierse tunes en je hoort bij andere bands ook regelmatig Iers/ Keltische traditionals voorbijkomen, net zoals covers uit de wereldmuziek, zoals van Loreena Mc Kennitt bijvoorbeeld.
Erica: De band is opgestart na een serie sessie in de lokale kroeg. Uiteindelijk hebben we onze eerste tunes daar geleerd en bij workshops van stichting Draailier en Doedelzak en folkstages in Nederland en België. We hebben dus nog een sterke band met de folk en Orfeo is daar zeker door beïnvloed.
Graag jullie reactie op de volgende stellingen:
1. Deze middeleeuwse folk scene is groot geworden tijdens fairs en specifieke festivals en komt minder tot haar recht in clubs en concertzalen.
Lies: Grappig dat je het zegt, want we zijn juist bezig om balfolk meer naar clubs en concertzalen toe te brengen. We hebben al een aantal Balfolk Fantasy Nights gehouden in clubs in Leiden, Almere, Utrecht en Amsterdam en dat was erg leuk om te doen! Ik denk dat het doorsnee clubpubliek het niet zo gewend is, maar dat het wel goed past. In een clubzaal is weer een hele andere sfeer dan op een festival. Het voordeel van een clubzaal is dat je tijd kan nemen om uitgebreid te soundchecken en iets met decoratie kan doen, waar op festivals toch minder tijd voor is. En het is lekker warm binnen, dus vooral geschikt voor in de koudere jaargetijden 😉 Maar festivals blijven natuurlijk ook erg leuk vanwege de gezellige sfeer en daar kom je ook weer een ander publiek tegen, dat misschien niet direct voor jou komt, maar toch blijft staan en luisteren.
2. De huidige middeleeuwse/ folk scene is een hype! Straks is het weer (grotendeels) weg, net als al die andere hypes.
Lies:Nee, ik denk het niet. Het balfolkdansen is in ieder geval sterk aan populariteit aan het winnen en ik denk dat het alleen maar groter kan worden. Je ziet dat het fantasygenre ook steeds meer mensen aanspreekt. Misschien heeft het te maken met het zoeken naar een identiteit of onvrede over de huidige samenleving? In ieder geval denk ik dat de scene voorlopig alleen nog maar kan groeien.
3. Heeft deze scene eigenlijk wel iets met de natuur of is dit maar een vooroordeel?
Lies: Ik denk dat veel mensen uit de scene wel met de natuur begaan zijn. Het is een vooroordeel dat wel een beetje klopt, maar niet voor iedereen natuurlijk.
Erica: En in onze band leeft het ook hoor! Marco en Erica eten vegetarisch en we proberen gelukkig te zijn met wat we hebben (je wil de boerderij in Noordeloos niet zien, helemaal vol spulletjes van de kringloop ;-p).
Als het gaat om Nederlandse middeleeuwse/ folk bands, welke zouden we (als Rockportaal en als lezers) dan de komende periode moeten volgen/ interviewen?
Lies: De folk/fantasy-bands lijken wel als paddestoelen uit de grond te schieten! Omdat ik zelf altijd druk ben met spelen (dat heb je als je in 4 bands speelt), heb ik nooit zoveel tijd om anderen te gaan beluisteren, maar veel leuke nieuwe Nederlandse bands verdienen het om gevolgd te worden, bijvoorbeeld: Dutch Lemmings, Amma, Finvarra, Leaf, Cesair en Stormsterk.
Welke bands zouden jullie noemen als inspiratiebron en waarom?
Lies: Wij luisteren heel veel muziek: van allerlei soorten folk, metal, rock, jaren ’70 en elektronische dingen tot aan middeleeuwse muziek, klassieke muziek en popmuziek. Je neemt onbewust alles mee denk ik als je nummers aan het schrijven bent? Als ik een paar bands moet noemen als inspiratiebron voor Orfeo, dan zijn het denk ik: Embrun, Loreena Mc Kennitt, Valravn en La Machine.
Iets wat je altijd al wilde zeggen, maar wat niemand je ooit gevraagd heeft…
Lies: Dat ik het geweldig vind om samen met mijn liefje Marco nummers te schrijven!