Opeth – Heritage is een verrijking van het muzikale erfgoed van Zweden

We hebben er ruim drie jaar op moeten wachten, maar in september zal Heritage uitkomen. De opvolger van Watershed. De cd waarmee Opeth zijn stempel nog steviger op de progrock wist te drukken. We weten van Heritage dat er geen grunts op te horen zullen zijn. Op de cd Damnation uit 2003 heeft Opeth dit rustige en akoestische staaltje al eens laten horen, maar met Deliverance, Ghost Reveries en Watershed hoorden we een ander geluid.
Op een woensdmiddag heb ik gitarist Frederik Åkesson aan de telefoon. Sinds 2007 lid van Opeth als opvolger van Peter Lindgren. Frederik heeft dan al een aardige cv op zijn naam staan als gitarist bij onder andere Krux, Talisman en Arch Enemy. Voor Watershed schreef hij samen met Mikael Åkerfeldt het nummer Porcelain Heart. Met de sympathieke gitarist heb ik een prettig gesprek waarbij het Zweedse en het Nederlandse Engels zich ontmoeten
Wanneer ik de discografie van Opeth bekijk, zit er telkens één of twee jaar tussen twee studioalbums. Watershed is echter alweer drie jaar geleden uitgebracht. Hoe komt het dat we zo lang hebben moeten wachten?
FÅ: Watershed is heel succesvol geweest. We hebben na het uitbrengen van de cd ongeveer 250 shows mogen spelen. Het was mijn eerste tour met Opeth en heb gezien dat Opeth aanzienlijk gegroeid is. Hierdoor heeft het wat langer geduurd om Heritage op te nemen.
Bij de vorige cd’s was er vaak geen sprake van een repetitie voordat de cd opgenomen werd. Voor mij bijna niet te begrijpen. Is dit bij Heritage weer zo gegaan?
FÅ: Het lijkt niet te doen, maar ook voor Heritage hebben we eigenlijk maar één keer geoefend met de hele band voordat we alles gingen opnemen. Het is ook niet altijd makkelijk om met z’n allen bij elkaar te zijn. Dat moet goed afgesproken worden. Maar dat we niet met z’n allen in één ruimte zijn om de nummer in te oefenen, betekent niet dat de nummer niet gerepeteerd moeten worden. Veel oefenen we zelf thuis. Mikael schrijft alle nummers en stuurt ons dan demo’s. Wij kunnen hier dan wel op reageren en met ideeën komen; het zijn en blijven hersenspinsels van Mikael. De nummers oefen ik dan thuis. Voor mij is het belangrijk dat ik het nummer ga begrijpen. Wanneer dat het geval is, lukt het mij makkelijker om het nummer ook te spelen. Bij de opnamesessies komen alle elementen van Opeth dan bij elkaar als losse puzzelstukjes die samen in elkaar passen. En dan is het één keer goed oefenen of alles goed past en opnemen maar. Daarnaast heb ik met Mikael de gitaarpartijen samen wel een paar keer doorgenomen. Het is niet zo dat we als een stel kluizenaars alleen op een zolderkamertje aan het oefenen zijn. Samen hebben we de gitaarpartijen voor Heritage in één dag ook opgenomen. Voor een tour repeteren we wel meer. Zoals ik al eerder zei moet ik een nummer begrijpen voordat ik het goed kan spelen. Muziek is emotie, dus dat nummer moet ik gewoon voelen. Voor een tour is het belangrijk dat juist dat gevoel, dat begrip er goed in zit.
Heritage is een cd waarop geen grunt te horen is. Hoewel sommige mensen juist die combinatie van zang en grunt kenmerkend vinden voor het geluid van Opeth, zal er dus geen sprake van zijn. Vanwaar die keuze?
FÅ: Eigenlijk is het heel eenvoudig. Mikael heeft de nummers voor Heritage geschreven en deze nummers hebben geen grunt nodig. Uiteindelijk bepaalt het nummer de zanglijn en voor Heritage betekent dat geen grunt. Hoewel de verwijzingen naar Damnation uit 2003 voor de hand liggen, kun je de beide cd’s toch niet met elkaar vergelijken. Op Damnation is de zang eigenlijk heel puur . En hoewel de zang op Heritage dat ook wel kent, zijn de nummers krachtiger dan de nummers op Damnation.
 Juist deze variatie herken ik wel als ik Heritage beluister. Naast de wat rustigere nummers is bijvoorbeeld The Devil’s Orchard heel intensief en krachtig. Kun je wat meer vertellen over het thema in het nummer.
FÅ: The Devil’s Orchard is inderdaad een lekker stevig nummer. Vaak gaan de nummers eigenlijk over de donkere kant van het leven. Zo vind ik zelf I Feel The Dark ook een erg lekker nummer.
In The Devil’s Orchard zingt Mikael: God is Dead. Een aantal blackmetalbands uit buurland Noorwegen ageert tegen het Christendom. Is dat hier ook het geval?
FÅ: Ook in Zweden is het Christendom niet overal even populair. Opeth gebruikt echter de muziek niet om hiertegen te protesteren. De teksten zijn, wanneer ze richting religie gaan, meer een knipoog hier naartoe. Er is een hoop ellende en dat moet je kunnen relativeren.
Op de een of andere manier komt de band Rush soms bij mij bovendrijven wanneer ik naar de nummers van Opeth luister. Daarnaast hoor ik ook duidelijk jazzinvloeden op de nieuwe cd. Waar liggen de invloeden?
FÅ: We luisteren naar heel veel verschillende muziek. King Crimson (ook wel de grondleggers van de progressieve rock genoemd – red), Lucifer’s Friend, Black Sabbath, Led Zeppelin en Judas Priest. Daarnaast zijn we in onze jeugd ruimschoots in contact gekomen met de Zweedse folklore door de liedjes die in onze jeugd werden gezongen. De titel Heritage verwijst dan ook naar het muzikale erfgoed dat we in ons dragen en dat we mee kunnen of moeten nemen naar de toekomst. In het nummer Heritage en het nummer Folklore komt juist dat heel goed naar voren. Maar Heritage verwijst niet alleen naar de Zweedse folklore waarmee wij thuis groot zijn gebracht. Het nummer Slither bijvoorbeeld is eigenlijk een eerbetoon aan Ronnie James Dio ten tijde dat hij bij Rainbow zong. Juist dat geluid uit 1976 ten tijde van Rising is verweven met en/of de inspiratiebron voor Slither.
Op 6 april bereikte ons het bericht dat Per Wiberg niet langer deel uit maakt van Opeth. Eind juni heb ik op Graspop de nieuwe keyboardspeler mogen aanschouwen en horen. Hoewel Per een karakteristiek lid was van Opeth, vond ik de nieuwe keyboardspeler goed passen bij Opeth. Opvallend voor mij was ook de zang.
FÅ: (lacht) Wat zegt dat over mijn samenzang als hij nu al opvalt?
Dat wil zeggen dat de samenzang van jou en Mikael al zo vanzelfsprekend is dat we het er, ten onrechte, niet over hebben. Maar wat zijn de vooruitzichten ten opzichte van de keyboards?
FÅ: Ik ben heel blij met de nieuwe keyboardspeler. Hij gaat ons vergezellen op de Noord-Amerikaanse tour en daarna op de Europese tour. Het duurt bij Opeth wel een tijdje voordat je je een permanent lid kunt noemen.
Je had het zojuist al over de Amerikaanse en de Europese tour. Opeth speelt op festivals en in zalen. Is er een wezenlijk verschil tussen die twee?
FÅ: Er is zeer zeker een verschil. Bij onze eigen show in de zalen hebben we veel meer controle over het eindproduct. Dan gaat het over de belichting, over de kwaliteit van het geluid en over de plaats en de grootte van het podium. Je eigen show bepaal je meer zelf. Bij festivals is het altijd weer anders met debeperkte soundcheck. Daarnaast scheelt het op een festival ook wel waar en wanneer je speelt. Overdag in het daglicht spelen geeft toch een andere atmosfeer dan ’s avonds in een zaal. Daarnaast is het op festivals altijd wel gezellig. Je ziet een hoop mensen. Een set op een festival is altijd snel voor een heleboel mensen (die je misschien nog niet zo goed kennen). Minpuntje op een festival is de tijdslimiet. Vaak krijg je maar 50 minuten of een uur. In het geval van Opeth zijn dat maar vijf nummers (haha) die we kunnen spelen. Maar we genieten van festivals en eigen shows.
Je speelt zelf sinds 2007 bij Opeth en daarvoor heb je sinds je 19e al een ruime ervaring in het spelen bij andere bands. Voor Opeth heb je bij Arch Enemy gespeeld, ook een band die steeds meer aanhang verwerft. Wat is het grote verschil?
FÅ: Er is een groot verschil tussen beide bands. Voor mij wel een prachtige mogelijkheid om juist die verschillende stijlen te mogen spelen. Bij Opeth is de muziek echter meer divers. Niets ten nadele van de muziek van Arch Enemy, maar de nummers bij Opeth zijn een stuk complexer en ingewikkeld. Het duurt ook veel langer voordat ik mij de nummers eigen heb gemaakt. Het heeft veel meer tijd nodig om zich in mijn brein te nestelen.
Ik kan me dat ook levendig voorstellen. De muziek van Opeth is dan wellicht geïnspireerd door onder andere King Crimson, maar ik ken momenteel geen vergelijkbare band.
FÅ: Ik denk ook dat Opeth vrij uniek is in zijn soort en dat je niet echt een band kunt vergelijken met Opeth. Er zijn ongetwijfeld ook wel weer bands die door de muziek van Opeth geinspireerd zijn, maar Opeth is toch wel heel origineel.
Wanneer ik naar de website ga zie ik bij jouw naam als favoriete nummer Blackwater Park staan. Is dat nog altijd zo?
FÅ: Blackwater Park is nog altijd een favoriet nummer van mij, maar wat je leest op de website is iets dat ik in 2008 heb opgeschreven. Ik heb eigenlijk ook niet één favoriet nummer. Mijn favoriete nummer is altijd weer afhankelijk van de gemoedstoestand waarin ik verkeer. Als ik blij ben, vind ik een ander nummer leuk dan in een verdrietige periode. Op de cd Heritage vind ik The Devil’s Orchard en I Feel The Dark wel weer heel erg goed. Die komen vast op mijn lijstje van favoriete nummers. Wat mij ook opgevallen is tijdens de Anniversary tour, dat ik de nummers van de eerste cd’s van Opeth zo leuk vond om te spelen, dus dat ene nummer op de website is maar een topje van de ijsberg.
Opeth is niet te vergelijken met andere bands. Komt dat wellicht ook doordat Opeth uit Zweden komt. Beïnvloedt het leven in Zweden jullie muziek?
 FÅ: Waar je vandaan komt, heeft altijd iets met je muziek te maken. Je neemt het toch met je mee. Zweden is een groot deel van het jaar toch donker. In vergelijking met andere Europese landen is het toch langer donker. Dat doet iets met je. Misschien daardoor spelen we veel (muziek) samen. Daarnaast, zoals we al eerder bespraken, neem je het muzikale erfgoed met je mee. Zweedse folkmuziek wordt nog veel gespeeld. Die mix vormt je.
Hoewel de techniek voor niets staat en ik dus op woensdagmiddag telefonisch contact kon maken met Frederik, blijkt de techniek niet zaligmakend te zijn, want even zo plotseling is de verbinding weer verbroken en staar ik naar de telefoonhoorn waar een eentonig signaal aangeeft dat het niet meer gaat lukken.
Voor mij staat wel vast dat, met het horen van Heritage en het zien van de concerten van Opeth, Opeth wellicht onvoorspelbaar is maar dat het geluid van een onmiskenbaar hoog niveau is en ik eigenlijk niet genoeg van krijgen van deze bijzondere band.