Gong – The Universe Also Collapses

Het heelal is populairder dan ooit. Komt dat door het overlijden op 14 maart 2018 van wetenschapper en kosmoloog Steve Hawking? Komt dat door de publicatie op 10 april 2019 van een spectaculaire foto van het zwarte gat? Of komt het door het nieuwe album The Universe Also Collapses van legendarische space en psychedelische rockers Gong? Ik gok op dat laatste. Immers, Gong is meer dan een legendarische band. Het is een idee. Een manier van leven. Een continuüm dat bestaat in alle tijden en overal. Gong is als het zwarte gat.
Wanneer we zanger en gitarist Kavus Torabi van Gong moeten geloven wilde men met The Universe Also Collapses ‘het ultieme psychedelische rock album maken’. Daar hebben ze dan knap lang over moeten doen, bedacht ik me toen ik dit las. Nog maar eens een uitspraak van Torabi: ‘ik wil muziek horen die me het gevoel geeft dat ik drugs gebruik’. Dan kent hij wellicht het album Voyage 34 van Porcupine Tree niet, wat mij betreft tot op heden nog steeds het ultieme psychedelische rock album.
Dit album is het tweede sinds het overlijden in 2015 van de Australiër Daevid Allen (ex Soft Machine). Onder invloed van LSD richtte hij ruim 50 jaar geleden Gong op. Waar Rejoice! I’m Dead! uit 2016 nog een soort van eerbetoon was aan Allen, markeert The Universe Also Collapses een nieuw hoofdstuk. Zeer waarschijnlijk het eerste hoofdstuk van een nieuw dik boek. Dat hoofdstuk begint gelijk al met het 20-minuten durende Forever Reoccurring. Gedurende de eerste paar minuten nestelt zich een schijnbaar eentonig en langzaam door synthesizers opgebouwd patroon in je hoofd. Het knappe daarvan is dat het grootste deel van het nummer is opgebouwd uit slechts een riff die enorm wordt uitgerekt en voortdurend herhaald. Tevens kenmerkend voor het geluid van Gong is een vaak scheurende en raspende saxofoon van hier door Ian East. Het geeft de muziek een jazzy twist. Vocaal gezien zit de sleet er soms op. Over het algemeen stoort dat niet omdat de muziek veel instrumentale passages kent.
Het korte If Never I’m And Ever You tapt uit een ander vaatje. Mede vanwege de Andy Tillison-achtige zang doet het soms denken aan The Tangent. Persoonlijk hoogtepunt vind ik het 13 minuten klokkende My Sawtooth Wake. Het nummer wordt letterlijk en figuurlijk gedragen door een uiterst aanstekelijk en repeterend ritme. Dat ritme vormt de basis voor uitgesponnen intermezzo’s op saxofoon, gitaar, toetsen die op driekwart uiteindelijk uitmonden in een kakofonie. Dat is slechts de overgang naar een spetterend laatste deel. In tegenstelling tot de andere nummers komt de overwegend psychedelisch getinte zang hier wel goed tot zijn recht. Het afsluitende The Elemental voegt aan het voorgaande niet veel meer toe.
Dat Gong op zijn minst nog 50 jaar mee zal gaan lijdt voor mij geen twijfel. Een uitgebreide live tournee door onder andere thuisbasis Engeland, China, Scandinavië, Brazilië, Japan en Canada staat op stapel. Ongetwijfeld volgt op niet al te lange termijn een nieuw album en wellicht een dvd.