Andreas Dörner (Caliban) – we moeten meer op zoek naar de verbinding

Terwijl we corona achter ons proberen te laten en de maatregelen gunstig lijken uit te pakken, probeert een leider in het oosten van Europa via list en bedrog een onafhankelijk land in te pikken. Met deze maatschappelijke issues als decor praat ik met zanger Andreas Dörner van Caliban over het aankomende album Dystopia, dat met de titel een universele en wereldlijke vinger op de zere plek van nu te leggen.
Via Zoom heb ik contact met een rustige man die af en toe tijdens het gesprek even nipt van een glaasje wijn en op zijn gemak mijn vragen beantwoordt.
Het gaat goed met hem. In deze periode, zo vlak voor de release van het nieuwe album voelt hij zich opgewonden en is heel benieuwd wat het publiek van het nieuwe album zal vinden. Momenteel is het druk met de promotie van het album en het maken van een paar nieuwe video’s om de singles te ondersteunen. Maar tot dusver loopt het allemaal volgens plan.
Het heeft wel vier jaar geduurd sinds het laatste studio-album dat er een nieuw album aankomt.
Eigenlijk zijn het er twee. Naast het aankomende Dystopia heeft de band natuurlijk ook het album Zeitgeister uitgebracht met daarop oude nummers in een nieuw (Duits) jasje. Maar Caliban heeft wel een beetje extra tijd genomen om het nieuwe album op te nemen.
Andreas: We waren al bezig met het nieuwe album, maar het leek ons zeker niet verstandig om in een pandemie juist een nieuw album uit te brengen, dus hebben we Zeitgeister opgenomen en een jaartje het album Dystopia op de plank laten liggen. Nu is de tijd dan rijper om met nieuw werk te komen en dat goed te kunnen promoten.
Een album waarop Christoph Wieczorek van Annisokay een gastbijdrage levert. Maar Andreas vertelt ons dat dat zeker niet de enige gast is die we op het album mogen verwachten. Onder meer Marcus Bischoff van Heaven Shall Burn brult een stuk mee in de compositie Dragon. Christoph was perfect voor de single Dystopia.
Andreas: Het is gewoon goed werken met Christoph. Ik vind hem een geweldige vent en houdt van zijn band Annisokay. Het werkte gewoon heel goed met hem. Zelf zong Andreas mee met de nieuwe metalcoreband Setyoursails.
Andreas: Ja, eerlijk gezegd kende ik ze helemaal niet, maar we zijn nu goede vrienden geworden. We hadden voor Dystopia een heleboel muziek geschreven en ik was in de studio mijn dingen aan het opnemen voor Caliban. Toevallig was Setyoursails daar ook en de manager van die band (die nu ook onze manager is) vroeg me of ik misschien zin had om een bijdrage te leveren aan hun muziek. Ik luisterde naar hun muziek en dat beviel me wel.

Terugkerend naar het nieuwe album viel het me op dat jullie weer hoofdletters gebruiken in de titels van jullie nummers. In het verleden heb je dat eerder gedaan, maar in eerste instantie had ik op Dystopia het gevoel dat ik in een Dan Brownfilm beland was met verborgen symbolen. Al gauw zag ik dat jullie weer hebben gespeeld met woorden. Andreas beaamt dat het zeker geen toevalligheid is en moet eerlijk bekennen dat het de schuld van de producer is, die graag met woorden en taal speelt. In de titel virUS betekent het eigenlijk dat we zelf de wortel van het/een virus zijn. Het heeft helemaal niets te maken met alles rond corona. Het heeft ermee te maken dat de dingen die fout gaan, veelal beginnen vanuit ons binnenste. Wij zijn het virus en verspreiden het om ons heen. Al eerder werd dit idee van verschillende perspectieven verstopt in yOUR Song. Ook daar gaat het om de fans maar is het tevens onze eigen song. OUR music.
Behalve de titels en de woordspinsels erin, kun je sowieso zeggen dat ook op Dystopia de teksten enorm scherp zijn. Ik ben benieuwd van welke inspiratie ze uitgaan bij het schrijven van de teksten. Andreas vertelt me dat er niet specifiek bepaalde zaken zijn waardoor ze geïnspireerd worden. Het zijn meer de dingen die om ons heen gebeuren die de aanzet zijn voor de verschillende teksten.
Andreas: We kijken gewoon om ons heen en zien wat er gebeurt in de directe omgeving en daarbuiten. Tijdens de coronaperiode gebeurde er natuurlijk een beetje meer waar we ons druk om konden maken. De tijden zijn wat donkerder en corona was zeker één van de dingen die ons heeft bezig gehouden.
Maar hoe kijk je dan naar onze maatschappij zoals deze zich nu tentoonstelt. Andreas kan alleen maar aangeven dat hij de situatie in de wereld nu angstaanjagend vindt en dat hij bezorgd is over alle ontwikkelingen. Zeker met de corona nog in de wereld en Poetin die Oekraïne binnenvalt.
Andreas: “Everything is fucked”. Ik had me bij het schrijven van Dystopia nooit kunnen voorstellen dat we in realiteit zo dichtbij een Dystopia zouden zijn. We gedragen ons niet eerlijk tegen moeder Natuur. Dat moeten we veranderen en daarbij is er veel teveel haat in de wereld en veel teveel MIJ. We denken eigenlijk alleen nog maar aan onszelf. Het is tijd dat we wakker, echt wakker worden anders zou het wel eens slecht kunne aflopen.
Is religie dan misschien het antwoord? In The World Breaks Everyone gebruik je de metafoor van het kruis. (Pick up your cross, put it’s weight on your shoulder Pick up your cross, transform chaos into order).
Andreas: Nou, dat weet ik niet hoor. Zelf ben ik helemaal niet religieus. Het beeld van het kruis is gewoon een beeld waarbij iedereen ook weet wat het betekent. Het wordt algemeen gebruikt en zegt gewoon dat je moet vechten tegen je problemen of moet leven met het feit dat ze er gewoon zijn.
De problemen die je schetst waren eigenlijk ook al aanwezig op het album Gravity. In de compositie Paralyzed zat ook zeker een boodschap. De boodschap om jezelf vrij te vechten van de veeleisende maatschappij met de sociale media en opinies die we krijgen voorgeschoteld door diverse media. Een boodschap waarin je mensen oproept om weer grip te krijgen op hun eigen leven. Is er al wat veranderd sindsdien? Andreas moet beamen dat er nog weinig veranderd is in die tijd. Sterker nog. Naar zijn mening zijn we zelfs nog meer verbonden en gebonden door het internet en de sociale media. Op Dystopia komt de booschap eigenlijk gewoon weer terug. Iedereen liegt en bedriegt elkaar en we hebben veelvuldig te maken met ‘fake-news’.
Kunnen we de draden/verbindingen in de video van Dystopia zien als de (digitale) verbindingen of zijn we marionetten geworden in ons eigen leven.
Andreas: Allereerst is de video een eerbetoon aan de film The Matrix. Het geeft inderdaad ook wel aan dat we allemaal met elkaar verbonden zijn, maar tegelijkertijd willen we in de video duidelijk maken dat je je ook kunt verlossen van het systeem en uitbreken. De video kent helaas geen happy ending. We zijn allemaal verbonden en je losmaken daarvan kan slecht zijn voor je.

Wat me opvalt op het nieuwe album is het ontbreken van een compositie in de Duitse taal, terwijl andere albums dit wel hadden en Zeitgeister zelfs compleet in het Duits is gezongen. Ja, dat is wel een beetje raar misschien, maar we hoefden geen compositie in het Duits op Dystopia, dachten we met de band. Snel voegt Andreas eraan toe dat er zeker wel weer een op het volgende album te vinden zal zijn. Met Zeitgeister gaven jullie aan dat het gebruik van de Duitse taal het voordeel had dat je je veel beter en scherper kon uitdrukken dan in het Engels. Andreas beaamt dat het schrijven in de moedertaal veel voordelen met zich meebrengt. Zo kun je veel intenser met woorden spelen. Vroeger vond Andreas het trouwens helemaal niet leuk om in het Duits te zingen. Ondertussen maakt het hem niet zoveel meer uit. Van de teksten naar de muziek is natuurlijk een kleine stap en ik ben benieuwd of gitarist Marc, die de meeste muziek schrijft, zich nog altijd afzondert van andere muziek om zo min mogelijk beïnvloed te worden.
Andreas: Ja, dat weet ik eigenlijk niet. We hebben tijdens het schrijven van muziek niet zoveel contact met elkaar. Hij maakt de muziek en daarna luister ik naar wat hij bij elkaar heeft gespeeld. Ik denk wel dat het moeilijk is om naar andere muziek te luisteren wanneer je zelf aan het componeren bent.
En wat betekent muziek dan eigenlijk voor jou persoonlijk, Andreas? Na een korte stilte waarin Andreas duidelijk moet nadenken over het antwoord kan hij alleen maar zeggen dat muziek gewoon zijn leven is. Hij is begonnen op 15-jarige leeftijd en is ondertussen 45 geworden, dus hij is al 30 jaar met muziek bezig en kan er gelukkig al 20 jaar van leven ook. Muziek is voor mij heel belangrijk voegt hij eraan toe. Ik houd ervan om op pad te zijn en onze muziek voor het publiek te spelen. Ik houd ervan om te zingen. Muziek heeft ook de gave om je te helpen op bepaalde momenten. Het kan je steun geven in moeilijke tijden, maar tegelijkertijd kan muziek je ook blij maken op de leuke momenten. We hebben bij Caliban ook brieven gekregen van mensen die juist door het luisteren naar Caliban problemen te lijf konden gaan, dat de muziek van Caliban ze door een moeilijke periode heen hielp. Dat is alleen maar mooi en het is werkelijk een eer wanneer je zo’n bericht onder ogen krijgt.
In deze roerige tijden lukt het jullie om al vijftien jaar een band te zijn met dezelfde bandleden. Wat is het geheim ervan?
Andreas: We zijn samen opgegroeid en als een familie horen we bij elkaar en zijn we verbonden met elkaar. We hebben samen mooie tijden beleefd, maar ook minder mooie en we hebben het doorstaan. We zijn het niet altijd met elkaar eens, maar wanneer er wat aan de hand is, praten we daar met elkaar over en zijn ervan overtuigd dat er altijd een oplossing te bedenken is voor problemen en/of moeilijke tijden. Wanneer iemand de band zou verlaten zal het zijn omdat hij in gedachten met andere dingen bezig is, maar voorlopig is het niet zover.
Zien jullie elkaar ook buiten Caliban om? Andreas vertelt dat dat tegenwoordig wat moeilijker is omdat ze aardig verspreid over Duitsland zijn gaan wonen. Zelf woont hij in het Noorden en een aantal andere bandleden wonen in het midden en in het Eiffelgebied. Patrick (drummer) en Andreas ontmoeten elkaar wel eens, maar ik moet ook bedenken dat ze als band gedurende het jaar heel veel samen op pad zijn.
Maar ik moet zeggen dat Nederland er vaak karig vanaf komt. We zien jullie erg weinig hier. Verbaasd kijkt Andreas me aan. “We zijn toch altijd in Nederland?’ Misschien ook wel niet of zeker te weinig en denkt het boekingskantoor dat Nederland zo dicht bij Duitsland ligt, dat jullie wel gewoon naar Duitsland kunnen komen. Andreas geeft aan dat hij wel graag in Nederland speelt omdat de zalen gewoon veel groter zijn en dat bevalt wel. Nu zijn er echter nog weinig shows geboekt. Er wordt gewerkt aan wat releaseshows eind april en Caliban staat onder meer op Summerbreeze geboekt, maar door corona is het nog even afwachten wat er nog meer mogelijk is. Het is wel de bedoeling om aan het eind van het jaar een grote(re) tour te gaan doen.
In het gesprek hebben we het al over de rol van muziek gehad, maar waar haalt Andreas zijn energie uit bij een compositie. Wat maakt een Calibancompositie een goede compositie?
Andreas: Wat ik fijn vind in de muziek van Caliban is de diversiteit die er altijd is. Ik houd ervan als een compositie muzikaal/gevoelsmatig vriendelijkheid uitstraalt, intens is, mooie refreinen heeft en wat verschillende elementen in zich heeft en dat kan ook gewoon hiphop of blasbeats zijn. Ik houd ervan wanneer al die kenmerken en de refreinen ergens in het midden op elkaar botsen als een ‘clash in the middle’.
Voor mij zo herkenbaar. Ik vertel Andreas dat het album I Am Nemesis voor mij, en mijn zoon, een ervaring was die onvergetelijk is. Het was hét album waarop we metalcore leerden kennen en waarderen. Vooral Memorial is tot op heden één van de klassiekers in de metalcore voor mij. Toevallig heb ik in Andreas een snaar geraakt met het noemen van Memorial. De compositie heeft niet alleen die beproefde elementen, maar is geschreven nadat zijn vader was overleden aan kanker. Inmiddels twaalf jaar, maar met Memorial is die gedachte aan zijn vader er altijd. Memorial is persoonlijk en heeft een prachtig refrein terwijl het toch ook enorm zwaar is. Live is het niet altijd gemakkelijk om Memorial te zingen. Het is afhankelijk van de bui, maar er zijn momenten/concerten waarbij ik erg emotioneel word bij het zingen ervan en lopen de tranen over mijn wangen. Ik ben niet bang om te laten zien dat ik ook huil, maar kies er ook voor om tijdens het zingen van Memorial met mijn rug naar het publiek te gaan staan. En er zijn een aantal hele goede fans, die vaak op de eerste rij staan, die eenzelfde ervaring hebben. Dan staan ze op de eerste rij en hebben ze ook ogen vol met tranen.

En met deze openhartige uiteenzetting is het na ruim een half uur mooi om dit interview te beëindigen. Andreas wil nog wel kwijt dat we gewoon allemaal wat liever voor elkaar moeten zijn en meer ‘open-minded’. Iedereen is zo egoïstisch, we moeten meer op zoek naar de verbinding. Laten we ons bekommeren om moeder natuur. We krijgen steeds te maken met overstromingen, stormen en bosbranden. Het wordt tijd dat we wakker worden. De fans kunnen zeker nog twee video’s van Caliban verwachten waar ze nu mee aan het werk zijn. Misschien kunnen we Caliban nog live gaan zien, maar dat is helaas nog onzeker. Laten we hopen dat het ons allemaal beter gaat in de toekomst. Dank je wel namens Caliban voor alle aandacht. Hij hoopt van harte dat Dystopia in de smaak valt en dat iedereen gezond en veilig blijft: “Everyone…Staf safe and metal !”