Christiaan Bruin, pionier die muziek opnieuw uitvond

De in Gouda geboren en in Boskoop opgegroeide Christiaan Bruin (1988) is zoon van een orgelbouwer bij wie klassieke muziek altijd door het huis schalde. Als drummer van een plaatselijke metalband in zijn late tienerjaren werd hij geraakt door het progvirus. Helaas is daar tot op heden (gelukkig) nog geen vaccin tegen gevonden. Mocht er ooit een vaccin worden gevonden dan zal Christiaan daar vast immuun voor zijn. Het begon allemaal in 2009 met het album “A Glimpse Inside”. Anno 2018 is de catalogus flink aangegroeid. Naast soloproject The Black Codex, maakt de multi-instrumentalist deel uit van Sky Architect, Mayra Orchestra, Adeia en Nine Stones Close. In 2016 lanceerde hij een nieuw project onder de naam Inventions en bracht respectievelijk in 2017 en 2018 de albums Meta en Curiosity uit. Met een hoofd vol vragen zocht ik Christiaan thuis in Rotterdam Noord op.
Christiaan, wil je jezelf eens introduceren aan de lezers en bezoekers van Rockportaal?
Ik ben al van jongs af aan bezig met het schrijven en spelen van muziek, en vanaf mijn 18e jaar breng ik mijn muziek uit onder verschillende namen. Het begon in 2009 met het album ‘A Glimpse Inside’, dat ik onder de naam Chris uitbracht. Rond die periode ben ik met een paar vrienden en medestudenten van Codarts begonnen met Sky Architect (waar Chris de drummer is, HR). Daarna heb ik heel veel verschillende dingen gedaan, waaronder The Black Codex, wat eigenlijk ook een soloproject was. Daarnaast Mayra Orchestra, een soort van filmisch poporkest waarin ik de drums speel. Verder speel ik toetsen in de band Nine Stones Close en was ik drummer in de avant-garde metalband Adeia (non-actief op het moment).
Ik speel veel instrumenten zelf. Voornamelijk ben ik drummer, maar speel ook toetsen, gitaar en basgitaar. En daarnaast zing ik ook. Ik ben dus eigenlijk een multi-instrumentalist. Maar drums is wel mijn primaire instrument: daar ben ik mee begonnen toen ik 11 jaar was. Vervolgens kwam gitaar, daarna toetsen en weer wat later de zang.
Ik ben afgestuurd aan Codarts in muziekproductie (geluids- en studiotechniek). Als bijlessen deed ik enkele instrumenten waaronder piano. Ik heb daar dus niet primair een instrument gestudeerd.
In 2014 maakte je het zeer omvangrijke The Black Codex. Wil je (in het kort wanneer dat mogelijk is) nog eens vertellen wat The Black Codex is?
Het is een verhaal wat ik zelf heb bedacht en waarin verschillende personages voorkomen die diverse avonturen beleven. Dat verhaal heb ik op muziek gezet, enigszins vergelijkbaar met een rock opera. Ik heb The Black Codex in 2014 oorspronkelijk als een serie uitgebracht. Mensen konden zich daar op abonneren en ontvingen iedere zondagavond een nieuw liedje (je kon daar voor € 1,00 per week op abonneren, HR). Nou ja, liedje…. Het waren allemaal nummers van zeven tot negen minuten. En dat een heel jaar lang, dus 52 nummers. Die zijn bedoeld om achter elkaar te beluisteren, want het is immers een verhaal. Niet per se aan een stuk, want in totaal duurt het bijna acht uur. Ik heb alle teksten en muziek zelf geschreven en bijna alles zelf ingespeeld en ingezongen. Voor de strijk- en blaasinstrumenten heb ik gebruik gemaakt van bevriende muzikanten.
Het was een digitaal project. Met ieder nummer stuurde ik ook de tekst en soms een illustratie van een personage of situatie uit het verhaal. Daarmee kon je je een beeld van het verhaal vormen. Later heb ik alles uitgebracht in een box. Daarin zitten vier dubbelalbums en een boekwerk van 64 pagina’s met alle teksten en illustraties. Dus echt iets waar je voor kunt gaan zitten.
Ik merk op dat dit wel zeer bijzonder is. Vier dubbelalbums in een jaar uitbrengen. Dat kan volgens mij in het Guinness Book of Records worden opgenomen.
Ik moet toegeven dat het een hele opgave was. Het heeft me wel geholpen dat er een verhaal was, aan de hand daarvan kon ik alles goed inkaderen. Zoals een componist van filmmuziek dat zou doen, wanneer hij/zij muziek schrijft bij een specifieke scene. Ik heb ook nooit druk gevoeld om weer iets af te krijgen, of dat ik geen ideeën meer had. Logistiek gezien was het wel eens lastig. Ik kon niet iedere week een gastmuzikant bellen om even iets in te spelen, dus daarin moest ik wel vooruitdenken en plannen. De grootste uitdaging was om iedere week iets te leveren waar ik zelf 100% achter stond.
Kun je vertellen hoe en wanneer (je project) Inventions is ontstaan.
Dat was gelijk na The Black Codex. Ik ging altijd al door met muziek schrijven en maken, dus ook nu ging het creatieve proces eigenlijk automatisch verder. En die serie vorm beviel me wel. Ook om een stok achter de deur te hebben, want een strikt schema met deadlines werkt voor mij erg goed.
Ligt Inventions in het verlengde van The Black Codex of is er onderscheid?
In zekere zin ligt Inventions in het verlengde, het is namelijk ook een muzikale serie. Maar dit keer wilde ik niet opnieuw een verhaal als uitgangspunt gebruiken. De vraag was dus: wanneer er geen verhaal is, wat is dan de verbindende factor? En wat maakt het dan tot een serie in plaats van losse liedjes? Bij Inventions is het creatieve proces het verhaal. Centraal daarin staat hoe de muziek tot stand komt. Daarom maak ik ook bij elk nummer een video waarin het creatieve proces wordt toegelicht.
Een ander uitgangspunt was dat ik muzikaal niet hetzelfde wilde doen, en ik wilde minder filmachtige muziek maken. Toen ik die gedachte losliet ontstonden ineens zoveel andere mogelijkheden. Dus moest ik voor mijzelf weer een beperking inbouwen, anders zou het alle kanten op kunnen gaan. Voor Inventions is de beperking dat iedere muzikale keuze gerechtvaardigd moet zijn. Als er een muzikaal idee in me opkomt wat ik aardig vind klinken, is dat niet meteen reden genoeg om het te gebruiken. Alles is vanuit het concept, dat is wat Inventions tot Inventions maakt.
Kun je globaal vertellen wat de thema’s zijn op de albums Meta en Curiosity?
Beide vallen onder een overkoepelend thema (Christiaan denkt na hoe hij dit duidelijk kan maken, HR). Ga eens terug in de tijd naar de oude Grieken zoals Pythagoras. Die ontdekten dat een gespannen snaar van een bepaalde lengte een specifieke toon gaf, wanneer je die aansloeg. Neem je een snaar die half zo lang is, dan is de toon twee keer zo hoog. Een snaar met twee-derde van die lengte geeft dan ook weer een andere toon, enzovoorts. Als je twee snaren combineert waarvan het verschil in lengte te omschrijven is met een eenvoudige breuk, resulteert dat gek genoeg precies in een samenklank die wij mooi vinden klinken.
Zij ontdekten dus een verband tussen wiskunde, de natuur en muziek. Latere pogingen om dit aan te tonen (bijvoorbeeld het afleiden van onze toonladder van de banen van de planeten) waren misschien minder geslaagd, maar het idee van een harmonieus en wetmatig universum bleef overeind. Dit is door de eeuwen heen een bron van inspiratie geweest in de kunst en muziek.
De stijl van de natuur heeft twee kenmerken: symmetrie (harmonie en balans) en economie (veel teweegbrengen met minimale middelen). Dat zijn ook de uitgangspunten voor Inventions.
Onder dit thema vallen weer een aantal sub-thema’s. Meta gaat over technologie, evolutie, bewustzijn en kunstmatige intelligentie. Curiosity gaat onder andere over wiskunde en abstracte wiskundige vormen als de cirkel, driehoek en kubus. Al eeuwenlang is er een discussie of deze vormen echt bestaan, of dat het menselijke verzinsels zijn. Zou er een universum zonder mensen mogelijk zijn waarin 2+2 nog steeds 4 is? Klassieke thema’s maar wel met een filosofische benadering.
Curiosity kent meerdere betekenissen. Welke betekenis is gekoppeld aan het album?
Je kunt het interpreteren als nieuwsgierigheid: nieuwe dingen willen ontdekken en uitproberen. En bewust op zoek gaan naar patronen en verbanden.
Ik vind je videoclips bij We Are Endless en The Same River Twice zeer bijzonder. Hoe kwam je op dit idee en hoe heb je ze opgenomen?
The Same River Twice gaat over de vraag: wat is een persoon, en wat maakt mij ‘mij’? Als je onder ‘persoon’ een lichaam verstaat, kun je niet zeggen dat een persoon een onveranderlijk iets is. Want de cellen van je lichaam vervangen zich steeds: er verdwijnen cellen en er komen nieuwe bij. Je kunt dus niet zeggen dat je steeds hetzelfde blijft.
Of zijn het je herinneringen die jou bepalen? Er zijn genoeg dingen die een mens vergeet, en toch heb je niet het idee dat hiermee je identiteit vervaagt.
Ik ben op zoek gegaan naar een manier om dat visueel weer te geven. Toen kwam ik bij die nostalgische zwart-wit beelden uit de vorige eeuw. Dat zijn overigens allemaal beelden van Rotterdam van voor de tweede wereldoorlog, uit het Rotterdamse gemeentearchief. Het zijn dus ook heel pijnlijke beelden, want Rotterdam was een heel mooie stad. Door naar die beelden te kijken krijg je het gevoel van vergankelijkheid: niets is onvergankelijk, alles vergaat weer. In het geval van de videoclip gaat het over de identiteit van een stad, in plaats van een persoonlijke identiteit. Het is nogal een bitterzoet thema.
De andere videoclip, We Are Endless, gaat over de onderlinge verbondenheid tussen mensen. Hoe alle mensen bij elkaar een organisme vormen. De clip is niet gefocust op individuen. Je ziet dus geen mensen of gezichten, maar wel de dynamiek van groepen mensen. En dan ook nog eens in een versnelde timelapse vanuit het perspectief van een vogel. Het zijn beelden uit Nederland (Amsterdam, Delft, Rotterdam). De clip is gemaakt door een Chinese student uit Delft.
Krijgen Meta en Curiosity een opvolger?
Ik heb al ideeën voor deel drie, en wellicht komt er ook een vierde deel. Ik ben er nog niet uit of het een wekelijkse serie wordt, of dat ik alles in een keer uitbreng. Net als The Black Codex was Curiosity een lopend project waar steeds een nummer bij kwam. Ik ben nu meer vooruit aan het werken, ook omdat het een grootschaliger album wordt met meer gastmuzikanten.
De volgende vraag stelde ik ook aan Tom Luchies. Net als hem ben jij als muzikant actief met meerdere projecten. Wat is je drijfveer of zijn je drijfveren? Door wat of wie wordt jij geïnspireerd?
Dat zit hem in veel verschillende dingen. Wat ik bijvoorbeeld met Inventions doe vind je niet terug in Mayra Orchestra. Dat is een volstrekt andere benadering. Het komt ook door het samen met andere muziek maken. Dat maakt het ook zo leuk. Wanneer je thuis op je gitaar muziek maakt is dat compleet anders dan met elkaar in een oefenruimte. En wanneer ik een boek lees kom ik weer op andere ideeën.
Bij Sky Architect heeft iedereen veel vrijheid op zijn instrument, en is er ruimte voor improvisatie en interactie tussen de muzikanten. Mayra Orchestra is veel meer een droomwereld waar ieder bandlid in dienst staat van die droomwereld. Dat brengt weer andere uitdagingen. Ook door de combinatie van muziek en theater. Dat maakt het ook sprookjesachtig. Bij Nine Stones Close komt Adrian Jones altijd met de eerste ideeën van een nummer. Dan zoek ik naar mogelijkheden om daar creatief op voort te borduren, en mee te werken aan de ontwikkeling. Ieder project heeft dus zijn eigen uitdagingen en die beschouw ik als puzzels die je moet oplossen.
Inspiratie voor Inventions haal ik uit onderzoek en door het lezen van veel boeken. Ik verzin dat niet allemaal zelf, haha. Daar maak ik dan samenvattingen van en zet het in schema’s. Dat heeft dus een intellectuele basis. Terwijl de muzikale keuzes bij Mayra Orchestra vaker gevoelsmatig of intuïtief worden gemaakt.
Recent had ik een interview met Erik Norlander. Hij vindt dat muziek niet meer de kunstvorm van weleer is. Hij had liever twintig jaar eerder geboren willen worden. Ik beschouw jou als een muzikant van de nieuwe generatie in een wereld waar het cultuurgoed muziek sterk veranderd is. Hoe kijk jij hier tegen aan?
Je hebt een spreekwoord: “nostalgie is niet meer wat het was”. Het beeld dat muziek vandaag de dag (mede dankzij het internet) vluchtig is geworden, is wel herkenbaar. Veel mensen zijn van mening dat de jaren ’60-’70 een heel creatieve periode was, en willen daarnaar terug. Terwijl er daarvoor ook veel creatieve periodes waren.
De manier waarop mensen naar muziek luisteren verandert continu, en ook de verwachtigingen die mensen daarbij hebben. Tegenwoordig wordt er wellicht van muziek verwacht dat het persoonlijke emoties oproept, ‘ergens over gaat’, of dansbaar is, of kan dienen als achtergrondgeluid. Maar de functie van muziek verandert door de tijd heen.
Neem bijvoorbeeld de Renaissance periode, waarin muziek moest voldoen aan hele andere idealen, zoals balans, symmetrie, proportie en ingehouden emotie. Daar ging het niet in eerste instantie om de persoonlijke gevoelens van de componist (of de luisteraar).
Of neem de ‘absolute’ muziek van bijvoorbeeld Bach of Beethoven: muziek die niet gaat over een onderwerp buiten de muziek zelf. Deze muziek geeft de indruk te bestaan buiten bepaalde muziekinstrumenten, als een abstract constructie-idee op zichzelf. Soms staat niet eens aangegeven voor welke instrument een stuk bedoeld is.
Dus het is allemaal relatief. Er zijn zo veel vormen die muziek aan kan nemen, elk met zijn eigen criteria en kwaliteiten. Dat maakt het juist zo gaaf.
Hoe zie jij de toekomst voor muzikanten zoals jij?
Ik denk dat er altijd een groep mensen blijft die muziek zoals ik maak blijft waarderen. Ik maak geen muziek om daar veel mee te verdienen of bekend te worden. Dan zou ik heel andere muziek moeten maken. Je moet ook goed zoeken om met dit soort muziek in aanraking te komen: de kans is erg klein dat je het op de radio voorbij hoort komen.
Wellicht dat niet-mainstream muzikanten vroeger vaker het voordeel van de twijfel kregen, en dat labels en promoters zich meer risico’s konden veroorloven… maar je kunt de huidige ontwikkeling ook positief bekijken: er is door internet meer mogelijk, en voor artiesten is het wellicht ook makkelijker om gericht een publiek te bereiken.
Ooit begon ik de Progwereld recensie van je eerste album A Glimpse Inside uit 2009 als volgt: “Chris, van roadie tot bandleider had zomaar de titel van een spannend jongensboek kunnen zijn”. Daar zat ik destijds niet ver naast, want het is inmiddels een aardig dik boek….
Er is best wel veel gebeurd in deze periode. Om maar bij dat boek te blijven, het verhaal is niet in een rechte lijn blijven lopen. Net als in een boek zijn er vertakkingen in het verhaal (in de vorm van zijprojecten en bands) en veel wendingen (experimenten met verschillende stijlen, instrumenten en concepten). Maar ik geeft toe dat ik best wel fanatiek ben (zegt hij grinnikend, HR). Wat productiviteit betreft zijn er vast ook anderen die veel produceren, al zitten zij vaak meer in de ambient en drone richting. Ik was in staat om veel muziek te maken omdat ik niet afhankelijk was van anderen: ik speel veel instrumenten zelf en verzorg ook de opnames en de productie.
En wat ook enorm helpt is dat een label als Freia Music (en Freya Records) mij en andere muzikanten de gelegenheid geeft muziek uit te brengen. Voor mij is dat perfect. Wat dat betreft is Inventions best een risico. Het valt binnen geen enkel genre, wat marketing technisch ook niet zo slim is, haha. Daarnaast is en wordt Inventions vaak verkeerd begrepen. Het gaat niet alleen om het ‘uiterlijke vertoon’ van de muziek, maar ook hoe het tot stand is gekomen en in elkaar steekt. Men blijft vaak hangen op een algemene beschrijving zoals ‘ik hoor dit of hoor dat’ en luistert niet dieper. Inventions is veel subtieler. Daarom heb ik ook al die video’s gemaakt (onder dit interview vind je een link naar de betreffende playlist op YouTube, HR). Wanneer je dat mist klinken veel nummers misschien simpel, maar het gaat juist om het verenigen van eenvoud en complexiteit.
Wat zijn je plannen voor de nabije en wellicht verdere toekomst?
Zoals ik eerder al zei ben ik bezig met deel drie van Inventions. Tachtig procent is gereed, ik moet alle zang nog opnemen. Dat album wil ik dit jaar nog uitbrengen… het zal overigens anders klinken dan Meta en Curiosity: organischer en iets minder modern. Zolang ik het interessant vind ga ik door met Inventions. Ik stop daarmee als ik geen inspiratie meer heb, maar dat punt is nog niet in zicht.
Ten slotte, wat wil je zelf nog kwijt aan de lezers en bezoekers van Rockportaal?
Ik wil in ieder geval iedereen bedanken voor het lezen van dit interview en het luisteren naar mijn muziek.
En wat betreft muziek in het algemeen: blijf nieuwsgierig en laat je uitdagen, ook door muziek die je op het eerste gehoor niets lijkt. Dat geldt ook voor muziek van 500 jaar geleden. Probeer anders te luisteren en geef het tijd, dat kan zo’n verrijking zijn.
Informatie:
Website: http://www.inventions-music.com/
YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCQnRMMf1TyWRLK9ioDFQQ3A/featured
The Making Of Curiosity: https://www.youtube.com/watch?v=MSA1bCD3TP4&list=PLaAgsdT4Rin2PyDzygw6u2pWwJww7av65
Facebook: https://www.facebook.com/cbinventions/