Naast het ontwijken van alle carnavalsactiviteiten dit weekend is de voornaamste reden dat ik naar het noorden van het land afreis de Noorse artiest Ihsahn die live komt optreden bij Complexity Fest . Ik luister graag naar zijn albums waarin hij laat horen een briljant componist te zijn. Hij maakt progressieve metal met complexe, niet voor de hand liggende melodielijnen, waarbij soms ook met niet gangbare instrumenten wordt geëxperimenteerd, zoals de saxofoon. Omdat hij – als headliner – op een festival staat waar nog 21 andere bands komen optreden, besluit ik ook wat vooronderzoek te doen op Youtube, om te kijken welke van deze andere bands me wat lijken. De optredens zijn verdeeld over 3 zalen, met enige overlap, dus men ontkomt er niet aan om keuzes te maken. Ik stel voor mezelf een schema op en hoop op aangename verrassingen.
Het platform Complexity werd in 2016 voor het eerst gepresenteerd door Patronaat. Het belicht de complexe, avontuurlijke kant van de heavy muziek. Er werd een festival georganiseerd. Deze bleek succesvol, waarop werd besloten dit jaar een nieuwe editie te organiseren. Het is best bijzonder dat er nog zo’n enorme diversiteit is qua stijlen binnen de bands die vandaag komen optreden. Heavy en complex vormt de basis, maar waar de ene band haast serene postrock met onverwachte heavy uithalen maakt, lijkt de andere band snoeihard en chaotisch te klinken, maar wanneer je de ritmen en melodielijnen zou ontleden een zeer wiskundige precisie ontdekt.
Aan de inwendige mens is ook gedacht. Dat is ook wel nodig bij een evenement dat van 14:00 uur ’s middags tot 3:15 uur ’s nachts duurt. De loading dock die zich tussen de zalen bevindt, is omgetoverd tot een grote merchandise stand waar de bands hun waar presenteren en waar men achterin een frietje, een broodje braadworst of broodkommetje soep kan nuttigen. Voor de gelegenheid heeft lokale Haarlemse bierbrouwer Uiltje Brewing Company een speciaal bier gebrouwen. Hun Complexity Black Ale vindt gretig aftrek. In de hal bij de garderobe presenteert het merk Aristides Instruments een aantal van zijn gitaren en men kan ze uitproberen. Echte juweeltjes van instrumenten zitten er tussen.
De eerste band die klokslag 14:00 uur mag aftrappen is de progressieve metalband Transient State. Deze band staat op mijn lijstje omdat ik benieuwd ben naar hun albumpresentatie van hun debuut “Rearranged”. Echter door omstandigheden lukt het me helaas niet om al zo vroeg in Haarlem te zijn. Om een uur of 3 ben ik dan eindelijk op de plaats van bestemming en duik de middelgrote 2e zaal in waar de Eindhovense band Extremities staat te spelen. Ook die zijn het Carnavalsgebeuren blijkbaar ontsnapt en maken hier hun eigen feestje. Het publiek wordt getrakteerd op stevige metalcore met wat rustigere melodieuze tussenstukken, waarbij de zanger zich bedient van cleane vocalen, grunts en screams. Wanneer deze band klaar is, begint direct de Duitse band Disillusion in de grote zaal, voor dit festival even omgetoverd tot “Aristides Main Hall”. Na de flinke portie energie die ik heb gekregen van Extremities, zakt deze een beetje weg bij het luisteren naar Disillusion. Deze band valt onder de noemer progressive metal maar daar vind ik de band toch net wat te soft voor klinken. Ik ben ook niet heel gecharmeerd van de wat vlakke, iele stem van de zanger. Ook is het geluid niet heel goed afgesteld waardoor de zware tonen te veel overheersen. De zanger is soms nauwelijks te horen. Deels is er ook niet zo veel aan te doen, gewoonweg omdat er nog te weinig publiek in de zaal is, waardoor het geluid wat hol klinkt. Dan is het tijd voor de Zwitserse band Virvum . Het minutenlange intro klinkt filmisch en sereen en dan worden we flink om onze oren geslagen met een portie stevige technische death metal op topsnelheid. Met name de drummer moet hier wel over een ijzeren conditie beschikken. Dit is precies wat deze band goed in is: schakelen tussen snel en agressief enerzijds en rustig en sereen anderzijds. Maar de verschillende stijlen zijn ook op een mooie manier in elkaar verweven. Voor liefhebbers van de oudere albums van Opeth is deze band een aanrader. Ook de zanger van Virvum kan goed clean zingen en zwaar grunten, maar kan wat mij betreft nog niet tippen aan Mikael Åkerfeldt (maar dat zijner naar mijn mening sowieso maar weinig!). Voor mij is deze band in ieder geval wel een van de hoogtepunten op dit festival. Als de band klaar is met optreden ga ik even een hapje eten en een uurtje later duik ik zaal 2 in waar inmiddels de Franse atmosferische groovemetal band Uneven Structure staat te spelen. De zanger heeft een verrassend zuivere stem in de rustige melodische passages, en in de hardere stukken brult hij er stevig op los. De gelaagdheid in de nummers is interessant en origineel. Snel ga ik weer door naar de grote zaal waar de Franse band Gorod al is begonnen. Een stevige portie technische death metal komt me tegemoet. Zanger Julien “Nutz” Deyres is een zeer expressieve frontman met gevoel voor humor. Hij vraagt of we van poëzie houden. Zo ja, dan hebben we pech, want dan is hun muziek niet geschikt voor ons. Hij heeft wat essentiële Nederlandse begrippen geleerd, zoals “godverdomme” en “dank je wel!”. Zijn manier van grunten is behoorlijk origineel. Naast zware grunts en screams weet hij soms een geluid te produceren wat te vergelijken is met het afgaan van een mitrailleur. Hun eigen bassist is niet mee wegens werkzaamheden elders, maar ze hebben een goede vervanger die zijn deel van de partituur goed onder de knie heeft. Inmiddels is het ook wat drukker in de zaal, en is het zaalgeluid ook een stuk verbeterd. Ik merk dat deze band op veel enthousiasme uit het publiek kan rekenen gezien de vele handen in de lucht en regelmatig wordt “Gorod! Gorod!” gescandeerd. In de 2e zaal ga ik dan kijken bij de Britse band Bossk. Zo uitbundig als de vorige band is, zo ingetogen is deze band. De bandleden komen wat koel en afstandelijk over en wisselen geen woord met het publiek. Wanneer het publiek klapt, kan er soms een klein hoofdknikje vanaf. Het eerste kwartier spelen ze instrumentale postrock dat, ondanks dat er soms wat snellere en hardere passages in voorkomen, enigszins gaat vervelen. Ik merk dat de zaal langzaam aan wat leger loopt. Net wanneer ik besluit dat ik ook genoeg van ze heb gehoord en gezien, komt er een zanger het podium op. Voornamelijk met screams begeleidt hij de de band in enkele nummers. Het geeft wat meer variatie in het geheel, maar met zijn onaangename gekrijs kan de band op niet heel veel bijval van het publiek rekenen. Ik ga weer naar de grote zaal, waar de IJslandse band Agent Fresco net het podium heeft betreden. Zanger Arnór Dan Arnarson zegt dat de band enthousiast is, want ze zijn net weer begonnen met touren. Hij zegt dat ze goed nieuws en slecht nieuws hebben. Het slechte nieuws is dat ze maar enkele shows doen. Het goede nieuws is dat hun nieuwe cd er binnenkort aan komt. Prettig in het gehoor liggend, zou Agent Fresco best eens kunnen worden gewaardeerd door de “mainstream” muziekliefhebber. Ze maken toegankelijke, naar mijn mening radiovriendelijke poprock met progressieve elementen. Arnór heeft een aangenaam in het gehoor liggende, lichte stem. Sommige nummers zijn iets steviger en het is dan even schrikken als hij ineens een flinke grunt op weet te zetten. Het lijkt helemaal niet zo bij de algemene stijl van de band te passen, maar ik vind het wel grappig voor de afwisseling. Emotioneel is de ballad Wait For Me, welke is opgedragen aan zijn vader die hij heeft verloren aan kanker. Arnór heeft een goede interactie met het publiek en tegen het einde van hun optreden springt hij van het podium af om wat mensen in het publiek te omhelzen en de handen te schudden. In de 2e zaal is de Britse band Napoleon inmiddels begonnen. Melodische metalcore klinkt door de speakers. Het is niet zo druk in de zaal, maar de band doet zijn best. De zanger probeert het publiek meerdere malen te bewegen tot het vormen van een circlepit, maar slechts een enkeling geeft hier maar een paar minuutjes gehoor aan. Ik ga weer naar de grote zaal waar de Duitse technische death metal band Obscura speelt. Veel Duitse fans zijn ze achterna gereisd zo te horen in het publiek. Met hun zeer snelle drums en vingervlug gitaarwerk in combinatie met grunts komt het publiek lekker in beweging en wordt er een flinke aanslag gepleegd op menig nekspier. Zo agressief als hun muziek klinkt, zo vriendelijk en vrolijk is de de zanger wanneer hij het publiek toespreekt. De bandleden onderling kunnen zichtbaar ook goed met elkaar opschieten. Daarna ga ik nog even kijken bij de Brits/Amerikaanse band Frontierer in de 2e zaal. Tijdens mijn research op internet kwam ik tot de conclusie dat deze band totaal niets voor mij is. Hun muziek is mij te maniakaal en te chaotisch. Maar daarom ben ik juist wel nieuwsgierig hoe ze live overkomen dus ik besluit even een snelle blik te werpen. Ik zie dat er zeker wat animo voor is al is het niet zo druk in de zaal. Wat Napoleon ondanks herhaalde verzoeken van de zanger niet voor elkaar krijgt, krijgt deze band in ieder geval automatisch voor elkaar: een grote circlepit! Ik kom daarna voor het eerst in het kleinste zaaltje van de venue, de “Uiltje Brewing 3rd
Hall”, oftewel het Patronaat café waar ik de band Exist Immortal uit Groot-Brittannië wil zien. Ze spelen melodische technische metal, hebben een expressieve zanger met een goede cleane rockstem en grunts.
En dan is het eindelijk tijd voor de hoofdact, Ihsahn! De zanger, die in het echt Vegard Sverre Tveitan heet, is een natuurtalent. Naast zanger is hij multi-instrumentalist en componist. Hij voelt zich vereerd om als headliner op te mogen treden op Complexity Fest en voor zijn live-band heeft hij zeer getalenteerde muzikanten meegenomen. Na een gotisch intro komt de band op en laat Ihsahn meteen van zich horen in het nummer Hiber. Hij neemt zijn gitaar ter hand en zijn typische, unieke gruntstem snijdt door merg en been. Het publiek is meteen wakker. Tussen de nummers door maakt hij een praatje met het publiek en laat trots zijn nieuwe Aristides gitaar zien, inclusief Ihsahn-logo, die hij hier in Haarlem speciaal heeft laten maken. Hij zweert bij dit merk en heeft inmiddels een aardige collectie gitaren opgebouwd. Voor deze show probeert hij natuurlijk zijn nieuwe aanwinst uit en zo te zien is hij er erg tevreden mee. Vorig jaar kwam zijn laatste plaat “Arktis” uit en deze werd met veel lof door pers en publiek ontvangen. Tijdens dit optreden krijgen we hier ook veel nummers van te horen. Zo kondigt hij het nummer Celestial Violence aan waarbij hij op de plaat wordt vergezeld door Leprous-zanger Einar Solberg. Helaas is hij er nu niet bij, dus Ihsahn vraagt het publiek hem een handje te helpen en er een harmonieus geheel van te maken. Daarna grijpt hij terug naar het verleden en vertelt dat hij vroeger ooit in een boybandje heeft gezeten, genaamd Emperor. Daar speelt hij een aantal nummers van. Het gaat er stevig aan toe en het is duidelijk te horen dat in die tijd het experimenteren met aparte, ongewone melodieën, geluiden en ritmes al in hem zat. Na het symfonische nummer Mass Darkness is het tijd voor een toegift. Het nummer The Grave is het slotstuk. Er komt een hele vette saxofoonsolo in voor, maar helaas is er geen live-saxofonist mee en komt dit stuk van tape. Jammer dat het verder goede optreden dus eindigt met dit minpuntje.
Ik heb nog een beetje energie over om bij de Nederlandse band MNHM (voorheen Mannheim) in de 2e zaal te gaan kijken. Ik heb de band vorig jaar toevallig ook in het Patronaat gezien, waar ze als voorprogramma van Steak Number Eight optraden. Grappig is dat ze wat grote planten hebben meegenomen en die als decoratie her en der op het podium hebben neergezet. Het live saxofoon spel wat ik gemist heb bij Ihsahn, is bij MNHM juist prominent aanwezig. En als groot formaat ook: een heuse bariton-saxofoon! Het is een originele combinatie: instrumentale post-rock/metal met saxofoon die hierbij als vervanging lijkt te dienen voor de vocalen. Het handjevol mensen dat nog aanwezig is in het publiek kan deze muziek erg waarderen. Hoewel er nog 3 bandjes staan geprogrammeerd besluit ik toch om te vertrekken, want het is inmiddels al 1 uur ’s nachts en er wordt al deels opgeruimd. Ik kijk in ieder geval met een tevreden gevoel terug op een interessant festival waarbij ik blij ben Ihsahn live te hebben mogen meemaken en kennis heb kunnen maken met veel voor mij eerder onbekende bands. Hopelijk volgend jaar weer!
Setlist Ihsahn: Hel (Intro) – Hiber – Pulse – Pressure – Until I Too Dissolve – Frozen Lakes On Mars – A Grave Inversed – Celestial Violence – Emperor Medley – Tacit – My Heart Is Of The North – The Paranoid – Mass Darkness – Encore: Grief (Intro til Grave) – The Grave
Tekst + foto’s: Monica Duffels