Dilemma is met The Purpose Paradox toe aan het derde album. Het is een conceptalbum met een uur aan progressieve rock verdeeld over negen nieuwe composities. En dan bedoel ik progressieve rock in de breedste zin van het woord, want Dilemma weet alle elementen van het genre te verwerken in één compleet stuk muziek. De veelzijdigheid in de muziek komt mede door de aanvulling van zanger Jermain van der Bogt, beter bekend als Wudstik, die zijn sporen reeds heeft verdiend als zanger bij For All We Know (met Ruud Jolie), de Dream Theater tributeband Regressive Hypnosis en zijn werk bij Ayreon.
Dilemma bestaat reeds sinds 1996 toen het debuutalbum Imbroccata uit werd gebracht. Het zou 22 jaar duren voordat het vervolg Random Acts Of Liberation op de markt werd gebracht. Een album dat de goedkeuring mocht wegdragen van onder meer Neal Morse, Arjen Lucassen en Mike Portnoy. Het resulteerde erin dat Dilemma in het voorprogramma stond van Sons Of Apollo en Flying Colors. Het betekende ook de kennismaking met Derek Sherinian (KISS, Dream Theater, Whom Gods Destroy) die te horen is op het nieuwe album in de compositie Allies. Daarnaast heeft ook Mark Lettieri een bijdrage geleverd in de afsluiter van vijftien minuten.
De basis van de band bestaat naast Wudstik uit gitarist Paul Crezee, bassist Kristoffer Gildenlöw, drummer Collin Leijenaar (die tevens het album produceerde) en toetsenist Robin Z, die samen met oud-zanger Dec Burke de verhaallijn voor het conceptalbum verdere uitwerkte en verantwoordelijk is voor de grafische vormgeving van/op het album.
Het verhaal op The Purpose Paradox luidt volgens de band als volgt:
Het verhaal van ‘The Purpose Paradox’ draait om een man genaamd Neon. Iemand zoals wij in het hier en nu. Tijdens zijn zoektocht naar verbinding en vervulling vindt hij steun bij een onconventionele gids genaamd Electra. Zij wijst hem erop dat de dingen waar we naar op zoek zijn soms de dingen zijn die ons als eerste hebben gevonden. Zal Neons hart weer gloeien als hij “The Outer Light” ontdekt? Of slaagt de hebzucht van de bedrijfsmachine genaamd “The Hand”erin zijn innerlijke vuur te doven? Kunnen Neons geheimen worden gewist? En zal hij uiteindelijk in de comfortzone van bondgenoten terechtkomen in de rauwe, regenachtige stad die hij ooit achter zich liet?
Een verhaal dat voor iedereen wel bekend kan voorkomen wanneer je je bewust wordt van je eigen kwaliteiten, tekortkomingen, wensen en doelen.
Muzikaal ligt het allemaal goed in het gehoor. In Sanctuary wordt de wereld getoond vanuit het perspectief van Neon. De progressieve rock die je voorgeschoteld krijgt is goed behapbaar en gangbaar en doet denken aan Spock’s Beard. Maar vanuit de gangbare progrock krijgen de composities geregeld een fikse adrenalineboost en sluipen de onregelmatigheden en tempowisselingen er in. Dat is genieten voor de fervente progliefhebber. De kennismaking verder met Neon vervolgt zich in I Am Neon. Een compositie die goed te volgen is en waarin de contrasten minder sterk aanwezig zijn. Die vibe houdt Dilemma vast in Electra. Het mainstream karakter zorgt ervoor dat de muziek op dit conceptalbum niet verzandt in onnavolgbare ritmes en melodieën, maar als een vloeiend geheel op je afkomt. In de laatste minuut worden de progregisters dan wel weer mooi open getrokken, maar hier ligt ook de kracht van Dilemma voor mij. Goede melodieuze progrock met knetterende uitspattingen.
In Thunder verlangt Neon naar zijn rol voor het publiek in zijn eigen rockband. Hoewel de titel Thunder het een en ander doet vermoeden is juist deze compositie prachtig waarin de mooie zang van Wudstik wordt ondersteund door het pianospel van Robin Z. De kwaliteiten van Wudstik worden mede door deze compositie duidelijk zichtbaar/hoorbaar. Het toetsenspel pakt de hoofdrol halverwege, maar het gitaarspel en de drumpartijen nemen het stokje geleidelijk over om uiteindelijk na het krachtige stuk terug te komen bij de innemende basis met zang en piano.
De persoonlijke mentale reis van Neon en vooral de neurologische uitspattingen komen mooi naar voren in Allies. In zes minuten worden je alle hoeken van het progspectrum getoond en de solo van Derek Sherinian krijgt een prominente plaats in het geheel. Not Enough Now ligt muzikaal in het verlengde van Allies. Dit is de compositie waarin het hebzuchtige instituut The Hand centraal staat. Het gevoel dat het bedrijf uitstraalt krijgt zijn weerslag enigszins op de muzikale uitwerking zodat Not Enough Now toch zijn eigen richting bepaalt. Het is vooral hier dat Paul Crezee veel ruimte krijgt voor zijn gitaarspel met een sterke ondersteuning van drum en vooral basgitaar.
De interne worsteling van Neon is te horen in Glow. Naast de vergelijkingen met Spock’s Beard eerder in deze review, moet ik in Glow denken aan Kansas.
Het innemende Cities heeft een wat droevig karakter; het is de periode van reflectie en dat uit zich in de muziek op een gevoelige manier. Het is de opmaat voor het opus magnus Outer Light dat met ruim een kwartier het album af mag sluiten.
Outer Light zou bijna gezien kunnen worden als mini-rockopera. Robin Z bijt de spits af met lekker toetsenspel en dan gaat het dak eraf en wordt er stevig ingezet waarbij Kristoffer zijn baslijn even voorop zet. Ook hier is er voldoende variatie te vinden. Tot vier minuten is het vrij gangbaar, maar daarna volgt er een fraai progressief stuk met drum en toetsen die alle aandacht opeisen. Het drumwerk blijft aanwezig en is de stuwende factor in het vervolg. Ook Paul Crezee krijgt hier uitgebreid de ruimte. Zo is Outer Light representatief voor het geluid van Dilemma en laat het de progliefhebber toch watertanden.
Dilemma is een mooi stuk progressieve rock (van eigen bodem) en mag concurreren met de ‘grotere’ bands. Dat zij aanbevolen worden door muzikanten als Mike Portnoy, Arjen Lucassen en Neal Morse is geen verrassing wanneer je dit derde album doorgrondt. Het is een uur genieten en het is vooral nu maar te hopen dat het niet weer zo’n lange tijd gaat duren voordat album nummer vier verschijnt. Dat hoeft ook weer niet te snel, want The Purpose Paradox mag nog wel wat draaibeurten meegaan.