Evergrey (Johan Niemann) – We staan wat dat betreft ten dienste van het nummer zelf

9 september is de releasedatum van The Storm Within’, het nieuwe album van het Zweedse Evergrey. Een album dat over de hele linie een wat donkerder karakter heeft dan de voorganger Hymns For The Broken, maar tegelijkertijd de kwaliteit van dit laatste album minstens evenaart en zelfs overtreft. Leek de band vijf jaar geleden nog op zijn gat te liggen, heden ten dage  is Evergrey vitaal en springlevend en mogen ze met The Storm Within de teller van het aantal albums op tien zetten in twintig jaar. Bassist Johan Niemann praat me op een zondagmiddag bij over het nieuwe album en de band.
Het nieuwe album zijn jullie al geruime tijd flink aan het promoten. Is dit een leuke kant van het werken in een band?
Johan: Oh ja. Ik geniet ervan. We hebben het inderdaad allemaal erg druk met de promotionele activiteiten, maar net als dit interview is het eigenlijk een prachtige egotrip. We zijn in de gelegenheid om verschillende delen van de wereld te bezoeken om lekker over onszelf te praten, over het nieuwe album en over het maken van een muziek. Dat is gewoon hartstikke leuk om te doen.
Bij het vorige album Hymns For The Broken zijn drummer Jonas Ekdahl en gitarist Henrik Danhage terug bij de band gekomen. Het album betekende een soort kanteling in Evergrey die tijd. Hoe heb je deze bezetting ervaren tijdens het werken aan The Storm Within’?
Johan: Het was geweldig om met z’n vijven aan dit album te werken. De hereniging heeft de band goed gedaan en er heerste een heel positieve vibe. We hebben een hoop plezier beleefd en het leek alsof alles vanzelf op rolletjes liep. Natuurlijk waren er wel wat obstakels/bepaalde zaken die goed doorgesproken moesten worden om de lucht helemaal te klaren. Het vertrek van de beide jongens had natuurlijk zijn redenen, maar toen alles was besproken en uitgesproken was het werken als vanouds. We hebben allemaal ervaren dat het heel belangrijk is binnen de band om elkaars plaats te weten binnen Evergrey. Daarbij waarderen we elkaar meer vandaag de dag.
Het ouder worden heeft invloed gehad op de wijsheid?
Johan: Ja, zo zou je het kunnen omschrijven. We hebben ons gerealiseerd dat we ouder worden en zijn ons meer bewust van het feit dat we dankbaar mogen zijn voor de kansen die we krijgen. We zijn ons meer bewust dat het allemaal niet vanzelfsprekend is wat we mogen doen. We leven allemaal niet eeuwig en beseffen dat we de kansen en de dingen die op ons pad komen, moeten benutten. Een wijze les, maar ook een mooie.

Je zei net dat het belangrijk is geweest om van elkaar de plaats in de band te kennen. Waar plaats jij jezelf in de band?
Johan: (na een lange stilte aan de andere kant van de telefoon) We hebben inderdaad onze eigen specifieke plaats in de band. Ik ben (nog) niet diegene die met allerlei nieuwe ideeën komt voor bepaalde nummers. Ik kan niet thuis in mijn eentje dingen verzinnen en als demo opnemen. Ik ben meer diegene in de band die stukken muziek en bepaalde ideeën aan elkaar weet te lijmen.
Een soort bruggenbouwer?
Johan: Dat is een fraaie omschrijving. Mede door mijn (muziek) technische en theoretische achtergrond ben ik daar goed in. Ik hoor hoe verschillende gitaarpartijen of arrangementen netjes verbonden kunnen worden. Ik heb dus geen kant-en-klare ideeën naar voren gebracht. Ik kan dat niet in mijn eentje. Ik ben iemand die graag met anderen (samen)werkt aan een product.
Ten aanzien van het nieuwe album ligt de nadruk veel op het hebben en verliezen van iemand en jezelf weer oppakken en verder gaan. Op het album Hymns For The Broken waren thema’s als oorlog en revolutie meer aan de orde. Wordt er vooraf bepaald welke richting het tekstueel op gaat?
Johan: Niet echt. Toen Tom (S. Englund) met het album bezig was, maakte een vriend van hem een heel zware periode door. Tom was op zoek naar inspiratie en door de periode met zijn vriend mee te maken begon hij te bedenken hoe hij in eenzelfde omstandigheid met de situatie om zou gaan. Zijn gedachten hierover zijn eigenlijk leidraad geweest voor de teksten op The Storm Within’. De storm die in je raast wanneer je met moeilijke dingen geconfronteerd wordt.
Daar ligt ook de referentie van de albumtitel?
Johan: Het is inderdaad deze referentie. Het betreft iedereen die zichzelf door een moeilijke periode moet worstelen. Wanneer de wereld om je heen instort. Het beeld van de storm is daarin een soort metafoor. In moeilijke tijden kun je jezelf afsluiten en zorgen emoties dat er binnen een storm raast die er uit wil. Je kunt emoties niet eeuwig opkroppen. Vroeger of later moet het er uit. Vaak uit zich dit in een burn-out of een depressie; het is een uitlaatklep die onvermijdelijk is.
Op het nieuwe album is wederom Carina Englund (echtgenote van Tom) aanwezig. Zij wordt het geheime wapen genoemd. Wat is haar rol in Evergrey?
Johan: Zij is een belangrijk element en heel belangrijk voor de nummers waarin zij zingt. Op Hymns For The Broken was ze niet te horen, maar op The Storm Within’ weer wel. Zij is een fantastische zangeres en wanneer een nummer vraagt om haar inbreng heeft ze een belangrijke rol hierin. Het nummer moet er wel om vragen. We schrijven geen nummers rond haar zang. Het nummer bepaalt zelf of het een zangeres nodig heeft, of een viool of….. We staan wat dat betreft ten dienste van het nummer zelf.
Gebeurde dat ook met de bijdrage van Floor Jansen in het nummer In Orbit?
Johan: Floor woont met onze voormalige drummer Hannes van Dahl (nu drummer bij Sabaton) vlakbij Carina en Tom. Het zijn vrienden en zij zien elkaar regelmatig. Floor is een groot fan van Evergrey en terwijl Carina en Floor bij elkaar zaten, vroeg Carina Floor waarom ze eigenlijk nog nooit op een Evergreyalbum had gezongen. Floor vertelde dat ze gewoon nog nooit gevraagd was voor zo’n klus. Voor The Storm Within’ was op dat moment geen nummer dat om de stem van Floor vroeg. De volgende dag kwam onze toetsenist Rikard Zander met een idee voor een nummer. Het was een nummer dat een beetje in de Nightwishstijl was geschreven. Dit nummer vroeg dus toevallig juist om de stem van Floor. Zij was thuis (gelukkig) terwijl we het nummer opnamen in april, dus dat was een geluk.
Carina is te horen op The Paradox Of The Flame. Het nummer heeft niet een heel gelukkig thema. Is het niet een soort paradox dat juist Tom en Carina dit nummer samen vertolken?
Johan: Het is een soort van paradox natuurlijk, maar je moet bedenken dat het niet echt is. Het is muziek, een kunstvorm die we uitvoeren. Voor het nummer moet je je in een rol inleven. In die hoedanigheid passen juist deze twee stemmen mooi bij elkaar.
Het woord Disconnect is echt een woord uit het digitale tijdperk. Een heleboel artiesten hebben een nummer met deze titel. Wat is jullie interpretatie van het woord.
Johan: Disconnect was het eerste nummer dat we schreven. Het is ‘disconnect’ van iemand die je bent verloren. Van je geliefde, van je ouder, een vriend(in). We verliezen in ons leven allemaal wel iemand die ons dierbaar is. Je kunt daarna geen verbinding meer maken met deze persoon, en soms is het ook moeilijk om daarna verbinding te krijgen met je eigen emoties en gevoelens. Je moet ook de verbinding soms verbreken om te overleven.
Wanneer ik je zo beluister, vraag ik me of The Storm Within’ voor jou een positief album is geworden?
Johan: Nee. Hymns For The Broken was een meer positief album. Op dat album was er nog een gevoel van hoop dat in de nummers terugkwam. Dat heeft The Storm Within’ niet. Het is een beetje een wanhopig, desolaat album geworden. Laten we zeggen dat het geen feest-cd is geworden. Het hele proces van schrijven, opnemen en spelen vraagt veel energie. Het is wel een heel puur album geworden.
In navolging van de release van The Storm Within’ gaan jullie op tour met Delain. Hoe bereid je je daarop voor?
Johan: Allereerst moeten we met z’n allen gaan oefenen. Dat hebben we nu nog niet gedaan. Het is ook niet makkelijk om bij elkaar te komen aangezien ik in Stockholm woon en de rest van de band in Göthenburg. Voordat we gaan oefenen, zullen we ook met z’n allen de setlist moeten gaan betalen voor de tour. Wanneer die bekend is, kunnen we thuis aan de slag om de nummers goed te oefenen, voordat we bij elkaar komen.
Zijn jullie voor de opnames van het album ook niet bij elkaar geweest?
Johan: Niet helemaal als band. Ik ben een week naar Göthenburg afgereisd om samen met Johan de bas- en drumpartijen op te nemen. Deze manier van werken hebben we voor Hymns For The Broken ook gebruikt en dat is heel goed bevallen. Samen nemen we dan live in één keer de nummers op. Behalve dat het heel prettig werkt is het ook heel plezierig om samen de nummers op deze manier in te spelen. Het brengt ook wel de nodige druk met zich mee, omdat alles in één take wordt gedaan. Er is dan ook opperste concentratie vereist op dat moment. Dat is hard werken.
Maar uiteindelijk hebben jullie de nummers dus wel al geoefend?
Johan: (lachend) Ja, daar heb je wel gelijk in. De nieuwe nummers hebben we al een keer helemaal gespeeld, maar dat was al in april hè van dit jaar, dus er is ook wel weer wat weggezakt.
Ik wens je tot slot veel succes met de release én het oefenen voor de tour.
Johan: Dank je wel. Jij ook bedankt en wellicht komen we elkaar tegen wanneer we in Nederland zijn.