Gazpacho – Soyuz

De Sojoez (of Soyuz) raket is een Russische draagraket die sinds de jaren 60 wordt gebruikt voor onder meer het lanceren van ruimtecapsules. Later werd de raket ook gebruikt voor andere toepassingen, waaronder het lanceren van satellieten en het lanceren van ruimtevaartuigen voor het bevoorraden van Sovjet-ruimtestations en het Internationaal ruimtestation ISS. Onder meer deze raket inspireerde de Noorse progrock band Gazpacho voor hun tiende studio album Soyuz.
Waar Gazpacho er altijd een straf tempo op na hield wat betreft het uitbrengen van albums, ligt voorganger Molok inmiddels drie jaar achter ons. De holistische benadering die de Noren met het schrijfproces van albums nastreven gebruikte men ook voor dit album. De thema’s op Soyuz ontstonden uit het idee van hoe mooie momenten voorbijgaan en niet voor later kunnen worden bewaard. De nummers zijn met elkaar verbonden verhalen over mensen en leven bevroren in de tijd. Geïnspireerd door een veelheid aan tijdperken en onderwerpen. Dus niet alleen die vermaledijde Russische ruimtecapsule en zijn kapitein Komarov, maar ook het Tibetaans-boeddhistische begrafenisritueel, de oudste opname van een menselijke stem uit 1860 en Hans Christian Andersen.
De eerste klanken van Soyuz One laten direct horen dat je met een Gazpacho-album te maken hebt. Door de jaren heen hebben de Noren hun eigen herkenbare met Noorse folkmuziek doorspekte geluid ontwikkeld. Dit wordt enerzijds bevestigd wanneer na een minuut en het aanzwellen van de muziek Jan Henrik Ohme zijn karakteristieke stemgeluid laat horen. Een stemgeluid waar je van houdt of niet. Een middenweg is er eenvoudig niet. Bij mij stond het kippenvel direct op mijn armen. En anderzijds vanwege het folk-achtige outro op viool. Hypomania tapt uit een ander vaatje. Na een intro wat doet denken aan filmmuziek van Ennio Morricone gaat de versnelling erop met stevig gitaarwerk. Het is duidelijk de hardere kant van Gazpacho, een kant die ze niet vaak laten horen.
Het prachtige Exit Suite is traag, dromerig en kent ragfijne en subtiele elektronische geluiden en percussie. Piano, viool en de zoetgevooisde stem van Ohme zorgen voor het unieke Gazpacho-stempel. Emperor Bespoke heeft een bloedmooi intro op piano. Verder is het een afwisseling van Keltische rockmuziek met hardere passages en vooral veel tekst. Daardoor is er weinig tot geen ruimte voor instrumentale passages. Sky Burrial valt op door een aanhoudend repeterende pianoriedel waaronder een breed uitgesponnen tapijt van vioolmuziek en met indringende zang. Fleeting Things lijkt op zijn voorganger. Ook hier speelt piano letterlijk en figuurlijk een hoofdrol. Door het monotone tempo kabbelt het nummer voort en neigt het album hier in te zakken.
Soyuz Out is met ruim dertien minuten het magnum opus van deze cd. Tegelijk een angstaanjagende rollercoaster. De koude oorlog waar het nummer over gaat komt in al zijn geledingen en emoties je speakers uit. IJzingwekkende, schrille tonen en onheilspellende en dreigende ritmiek kenmerken de eerste minuut. De angstaanjagende sfeer wordt versterkt door de afwisseling van open en tegendraadse drums, spookachtige elektronische geluiden van synthesizers en meerstemmige woordloze zang. Soyuz Out is dan weer klein, subtiel en ingetogen, dan weer heftig, woest en intens. Het afsluitende Rappacinni geeft je vier minuten de gelegenheid om bij te komen en is gelijk een stemmige cooling down van dit album.
Net als Molok komt het subtiele artwork van Soyuz van de hand van Antonio Seijas. De toegepaste kleuren symboliseren de kleuren van de koude oorlog uit het Soyuz tijdperk. Waar het lang duurde voordat ik Molok kon waarderen, greep deze schijf me gelijk bij de kladden. Toch is Soyuz wat mij betreft net niet het beste album van Gazpacho tot op heden. Daarvoor ontbreekt op Soyuz de constant hoge kwaliteit die hun meesterwerken Night en Tick Tock wel hebben.