Metsatöll: ängipill, moldpill en wolven

Het is negen uur in de ochtend als er een telefoonnummer met een Baltisch kengetal op het beeldscherm van mijn telefoon verschijnt. Als ik opneem spreekt de warme stem van Lauri, muzikant van de Estische metal band Metsatöll. Het wordt een aangenaam gesprek. Lauri kiest zijn woorden zorgvuldig.
Goedemorgen Lauri. Van onze tussenpersoon bij Spinefarm records begreep ik dat je met de band net op televisie bent geweest. Wat doet een metalband op dit uur live op tv?
Optreden, natuurlijk! Om ons nieuwe album te promoten!
Echt? Om half negen ’s ochtends?
We hebben twee nummers gespeeld van de nieuwe CD.
Is het gebruikelijk in Estland dat bands als Metsatöll op dit vroege uur op tv verschijnen? In Nederland heb ik nog nooit zoiets meegemaakt.
Ik zou niet weten wat daaraan bijzonder is. Neuh, bij ons is dat niet zo ongebruikelijk.
De meeste optredens worden wat later op de dag gehouden…
Ja, de avond is wat gebruikelijker inderdaad – zeker als je het over rockconcerten hebt. Maar als ze ons vragen om ’s ochtends te komen opdagen, dan doen we dat.
Ik heb ergens gelezen dat Metsatöll bij iedereen in Estland geliefd is. Zijn jullie een soort nationale helden?
Haha! Niet echt, maar in Estland kent iedereen ons wel. Dat betekent niet dat iedereen ons ook leuk vindt.
In 2006 was ik in Estland, en heb toen een optreden van de zangeres Siiri Sisask mogen meemaken. Dat was heel bijzonder. Ken je haar?
Jazeker! We hebben zelfs een keer wat opnamen met haar samen gemaakt. Wie weet of we dat in de toekomst nog eens uitbrengen.
Lijkt me interessant materiaal. Kun je me iets vertellen over de manier waarop het album Ulg tot stand kwam?
We hadden ons een tijdje teruggetrokken op het platteland, met het idee om wat nieuwe inspiratie op te doen, in een andere omgeving. Hooguit wilden we wat demo’s opnemen. In de boerderij waar we bijeen kwamen was ook een studio gehuisvest. Toen we daar zo wat aan het uitproberen waren, vonden we allemaal dat het meteen erg goed klonk, dus hebben we besloten om het maar meteen af te maken voor het nieuwe album.
Dat lijkt me een situatie die alleen tot stand komt als je elkaar al een tijdje kent als musicus en weet wat je aan elkaar hebt.
Dat is zo, maar we willen oppassen niet te voorspelbaar te zijn. Als je weet welke volgende noot de ander gaat spelen loop je wel het risico dat het wat voorspelbaar wordt, natuurlijk.
Ik heb jullie één keer zien optreden in Nederland, in oktober 2009.
We hebben zelfs verschillende keren in Nederland opgetreden.
Dan heb ik jullie gemist…! Ik was bij het optreden in De Kelder, in Amersfoort. Jullie traden helemaal in het donker op! Herinner je je dat?
Haha, ik weet welk concert je bedoelt.
Vond je het niet vervelend, om zo te moeten optreden?
Nee man, als we moeten spelen, dan spelen we, maakt ons niet uit wat de omstandigheden zijn. Zolang we maar plezier hebben!
Volgens de website van Metsatöll speel jij verschillende instrumenten die ik met de beste wil van de wereld niet heb kunnen terugvinden op internet. Ik weet natuurlijk wat een fluit en een mondharmonica is, en de kantele heb ik ook nog kunnen vinden, maar wat is een ängipill en een moldpill?
Haha, dat is inderdaad lastig, ja, omdat we sommige woorden zelf bedenken, zoals ängipill. Dat is een soort viool zonder hals. Het instrument is eeuwen geleden door Zweedse migranten naar Estland gebracht en is ook bekend als de “tallarp”. Je kunt het ook zien als een harp van paardenhaar. Hiiu-kannel is een ander woord ervoor. Ängipill is de naam die onze bassist heeft bedacht, omdat volgens hem je in het geluid van dat instrument 100 jaar angst en misère terughoort. Het hangt er natuurlijk van af hoe je het bespeelt, maar je kunt het aardig laten jammeren.
De moldpill is een tamelijk nieuw instrument, dat ongeveer 100 jaar geleden is ontstaan. Het is een ‘monochord’ instrument (waarop je één klank tegelijk kan voorbrengen -JR), opgebouwd uit een klankkast met één of twee snaren erop, waarvan je de aanslag kunt variëren.
Op basis van jullie teksten op de site en de titel van jullie album krijg ik de indruk dat de wolf een belangrijke rol speelt in jullie liederen. Vertel daar eens iets meer over.
Goed gezien. ‘Metsatöll’ betekent trouwens ook ‘wolf’. Er leven nog zo’n 300 wolven in het wild in Estland. Ik vind het prachtige dieren. De wolf symboliseert voor ons eigenlijk de hang naar het onafhankelijke. De wolf is een dier dat zich niet laat kooien en graag rondtrekt. Zo zien wij onszelf ook: als een onafhankelijk volk dat zich niet laat knechten.
Ja? Is dat een belangrijke gedachte voor de Esten?
Ik denk van wel. We bestaan als zelfstandige natie nog niet zo heel lang en het Estse volk is vaak overheerst geweest door andere machthebbers (Teutonen, Polen, Pruisen, Russen -JR), maar dat doet niets af aan ons gevoel van vrijheid. Vrijheid is wat mij betreft een ‘state of mind’ en niet zozeer een staatkundig gebeuren. In onze hoofden zijn we altijd vrij geweest, is mijn mening.
Mooi gezegd. Spelen er nog andere thema’s een rol in jullie teksten? Is sjamanisme bijvoorbeeld een inspiratiebron voor jullie?
Niet echt, nee. Hoewel ook in de Estse cultuur mensen die over bijzondere gaven beschikten een rol speelden, nog steeds trouwens, houdt dat ons niet zo bezig. Overigens heetten die niet sjamanen, dat is een term is die in Siberië gebruikt werd. Waarom vraag je dat?
Omdat ik, als ik naar sommige van jullie composities luister en mijn ogen sluit, me in een bos waan waar druïden samenscholen na middernacht om een geest op te roepen of een zielenreis te maken. Vooral als jullie je gezang aanheffen.
Ik denk dat ik weet wat je bedoelt. Je denkt zeker aan Metsahiva II?
Precies. Het is maar een associatie, natuurlijk.
Ik heb me via de website nog verder verdiept in jullie vriendenkring en zag dat jullie zelfs de president van Estland (Toomas Hendrik Ilves) tot je vrienden rekenen. Vertel!
En waarom ook niet? Iedereen kan met ons bevriend zijn, bedelaar of volksleider. Het maakt ons niet uit.
Maar is jullie president echt fan van jullie?
Jazeker! Hij is een gewoon mens van vlees en bloed hoor! Af en toe komt hij op onze concerten!
Je maakt wat mee. In Nederland moet ik de eerste premier op een metal-concert nog tegenkomen. Waarover gaan de verhalen van de aarden hut? (helaas alleen in het Estisch)
Tjaaa… dat moeten we eigenlijk nog een keer laten vertalen. Het zijn anekdotes uit de Estse cultuur. Grapjes over elven, bijvoorbeeld. Helaas zijn ze niet altijd even goed te vertalen, omdat ze gebaseerd zijn op woordspelingen in het Estisch. Misschien doen we nog eens een poging.
Ik kan niet wachten! Komen de teksten van de nieuwe CD wel op de site in het Engels?
Ja hoor! Wacht maar af!
Iets anders. Hebben jullie al plannen om te gaan toeren, nu de nieuwe CD uit is gekomen?
(weifelend) Hmmm… we hebben niet echt concrete plannen, we zien wel wat op ons pad komt. Het hangt van zo veel dingen af… Misschien in het begin van volgend jaar? We weten het nog niet.
Maar als je een nieuwe CD uithebt wil je daarmee toch langs de zalen?
Willen we ook wel, maar er zijn zo veel onzekerheden. Het hangt er ook van af wat de platenmaatschappij wil.
Waar zou je graag naar toe willen op tournee? Waar zitten de meeste fans?
Maakt ons niet zo veel uit, waar ze ons maar willen hebben. We hebben aardig wat fans in Frankrijk, maar in Finland hebben we vooral wat aanhang – afgezien van Estland zelf natuurlijk. In Frankrijk is zelfs een fanclub van Metsatöll, waarmee we regelmatig in contact staan. Met de Finnen is het contact makkelijk, omdat onze talen verwant zijn en de afstand niet groot is.
Wat is de volgende stap in je muzikale loopbaan? Waar droom je van?
Wij dromen niet, we nemen het leven zoals het komt. Als er iets is wat we willen dan is het: nog meer optreden, nog meer muziek maken, maar met beide voeten op de vloer. Alles wat we doen is zuur verdiend, met hard werken. Zo leven wij.
Kun je bestaan van de muziek?
Nou, niet van Metsatöll alleen, maar ik ben ook docent aan het conservatorium en ik zing in Estse mannenzanggroepen, waarmee we oude Estse traditionele liederen zingen. Ik organiseer regelmatig festivals voor traditionele muziek, waarmee ik een aanvullend inkomen verdien. Misschien geen vetpot, maar ik ben er gelukkig mee.
Laatste vraag: oefent Markus vaak naakt?
Hahaha! Alleen als-ie het warm heeft!