Onlangs riep Architects drummer Dan Searle bands op om te staken tegen de percentages die venues willen van de verkoop hun merch. Ook Behemoth bassist Tomasz Wróblewski (Orion) sprak zich daar enige tijd geleden tegen uit. Al langere tijd komen er klachten van bands en fans dat de merch prijzen teveel stijgen. Maar hoe zit dat nu precies?
Als een band gaat touren is het nogal een uitdaging om te bepalen hoeveel shirtjes er gedrukt moeten en hoeveel er meegenomen moeten worden. Als je met de helft blijft zitten gaat dat nogal in de papieren lopen. Een band is een bedrijf dus liefst maken zij ook winst, maar zeker geen verlies. Nu services als Spotify de norm zijn geworden van hoe mensen aan hun muziek komen, valt er weinig te verdienen aan het maken van een plaat an sich. Een band moet het vooral hebben van kaartverkoop en de verkoop van merch. Veel bands hebben het nog steeds zwaar door de klap die COVID wist uit te delen en ze niet konden optreden. Dan zit je er niet op te wachten dat een andere partij een flink deel van je omzet pakt.
Ik heb gelezen hoe, op gemiddeld internationaal niveau, een kleinere band al gauw 500 euro per dag kwijt is aan kosten van een tour. Dat is dus zonder de kosten van de instrumenten et cetera. Als ze dan zo’n 250 euro aan merch verkopen, blijft er niet veel over om te verdelen tussen de bandleden. Vooral niet als je bedenkt dat er van een shirt van 20 euro vaak maar 3,50 naar een artiest gaat als winst. De rest bestaat uit de kostprijs, BTW en de podia, die 5 euro vangen van de verkoopprijs. Nu moet natuurlijk ook begrepen worden dat de podia het, net zoals de artiesten, zwaar hebben. Het is moeilijk om aan medewerkers te komen zonder goed te betalen. En ook voor hen zijn de kosten enorm gestegen. Maar goed, die ophef is met name gebaseerd op internationaal tourende bands. Daarom ben ik eens gaan informeren bij de podia in Nederland. Het Haarlemse Patronaat vraagt geen percentage van de verkopen, hoogstens een vast bedrag van ca. 50 euro om de verkoop voor een artiest te verzorgen, maar dat is een keuze, geen must. Hetzelfde geldt ook voor 013 Tilburg, Dynamo Eindhoven en het Nijmeegse Doornroosje, ook zij hebben geen enkele invloed/inspraak op de prijs van merch (en eventuele verhogingen) en laten dit bij de artiesten zelf. In al die gevallen gaat de opbrengst van elk shirt dus gewoon naar de artiest zelf.
Die afdracht van een percentage of gedwongen verkoop via een externe partij blijk je met name tegen te komen bij de stadions en festivals, waar een externe firma verplicht de merch sales voor je doet. Voor gemiddeld 25 procent van de verkopen, exclusief BTW, zorgen zij voor een stand en bemanning daarvan.
Uit onderzoek is gebleken dat de prijs waarbij mensen echt afhaken en geen shirtje meer willen ongeveer 45 euro is. En dat was precies de prijs die een Manowar shirt onlangs moest kosten in de Ahoy. Het was daar dan ook niet heel druk. Het is een lastige kwestie voor een band. Als de prijs van hun merch te laag is, verdienen ze te weinig per shirt als er een percentage naar de venue gaat. Echter als ze om dat percentage goed te maken de prijs hoger maken, zullen ze minder shirts verkopen. Het break even punt is moeilijk te bepalen.
Onlangs hebben honderden podia in Engeland beloofd geen percentage meer te vragen van de merch verkoop van artiesten, precies zoals de al genoemde zalen in Nederland en België. Mooi in de lijn van Bandcamp die op hun No Commission Fridays tijdens covid, alle inkomsten van de verkoop naar artiesten liet gaan. Het is belangrijk voor die andere festivals, zalen, podia en stadions te beseffen dat zij en artiesten elkaar nodig hebben. Als de artiesten het hoofd niet meer boven water kunnen houden, kunnen de venues hun podium niet meer vullen. Dat wil zeggen geen ticket opbrengsten en geen drankomzet. Het zou dan mooi zijn dat ook zij kijken naar de lange termijn en hun percentages omlaag brengen. Hey, als bezoekers minder geld betalen voor merch, hebben ze meer geld om aan de bar te besteden tenslotte.