Mariusz Duda (Riverside) – Ik oordeel niet, ik ben slechts de waarnemer

Shrine Of New Generation Slaves is de nieuwe cd van Riverside. Ondertussen het vijfde product van de Poolse band. Los van de EP’s waaronder het in 2011 verschenen Memories In My Head dat het tweede lustrum van de band ‘vierde’. Shrine Of New Generation Slaves (S.O.N.G.S.) is een buitengewoon goede cd van een band die zich binnen hun eigen stijl continu toch weet te vernieuwen. Het thema van de cd is ditmaal het feit dat we vaak binnen onze eigen wereld een slaaf zijn van diezelfde maatschappij. Een slavernij die we wellicht over onszelf afroepen. Tijd om bassist en zanger Mariusz Duda eens te vragen naar de achtergronden hiervan. Ik krijg een ontspannen en gezellige Mariusz te spreken.
Hallo Mariusz. Hoe gaat het me je? Is het erg druk momenteel?
Mariusz Duda: Oh het gaat heel goed met me. Het is inderdaad ontzettend druk, maar het is heerlijk om het nu druk te hebben met de release van Shrine Of New Generation Slaves. We hebben het afgelopen jaar niets hoeven doen, dus het mocht wel weer een keer (haha). Nee, we hebben de afgelopen tijd veel werk verricht met het schrijven van nummers en het opnemen ervan. Nu een aantal mensen de cd hebben mogen beluisteren, zijn er nogal wat vragen hieromtrent, dus het is tijd om deze eens goed te beantwoorden.
Even naar het begin. Je bent een multi-instrumentalist. Waarom ben je eigenlijk muziek gaan maken?
Mariusz Duda: Meestal vragen mensen me wanneer ik muziek ben gaan maken, maar nog nooit waarom. Wanneer ik nu kijk, maak ik muziek omdat ik het zo ontzettend leuk vind om te doen. De oorsprong gaat waarschijnlijk naar de tijd dat ik pianolessen volgde in mijn kindertijd. Ik zag al die noten voor mijn neus, maar snapte er werkelijk niets van. Nog altijd kan ik geen muzieknoten lezen. Ik besloot daarom op die piano maar mijn eigen composities te spelen, los van elke bladmuziek. Het fascineerde me om van helemaal niets toch iets te maken. Iets te creëren. Ik tekende in die tijd ook stripverhalen. Tenminste daar deed ik een poging toe.
Hoe kwam het dat je pianolessen volgde. Waren je ouders muzikaal?
Mariusz Duda: Mijn ouders vonden dat ik, voor mijn algemene ontwikkeling, één jaar pianolessen moest volgen. Het waren de meest pijnlijke momenten uit mijn leven. Ik vond elke pianoleraar onprofessioneel, die niet wisten hoe ze les moesten geven. Wanneer ik terugkijk, kan het ook te maken hebben gehad dat ik me misschien wel eens brutaal heb gedragen. Ik was een jaar of 9 of 10 en ik wilde gewoon liever buitenspelen. Later hebben mijn ouder mij nog een keyboard cadeau gedaan. Dat vond ik wel helemaal geweldig. De geluiden die je uit zo’n ding kon halen. Het was nog zo’n oude Casio of zoiets. Ideaal om soundtracks te maken voor mijn eigen stripverhalen. Niemand heeft echter ooit gehoord wat ik toen heb gemaakt.
Misschien een nieuw project?
Mariusz Duda: haha, ja je weet maar nooit.
Van de soundtrack naar jullie nieuwe cd Shrine Of New Generation Slaves. Ten opzichte van de voorganger Anno Domini High Definition (AHDH) is het geluid op de nieuwe cd minder zwaar en vooral minder complex. Is het een nieuwe start voor Riverside?
Mariusz Duda: Ik hoop dat het een nieuwe start is. Ik wilde met deze nieuwe cd iets anders doen. Ik was een beetje moe van de oude stijl die we speelden, maar wilde de basis, de achtergrond van het geluid niet veranderen. Ik ben toen heel goed gaan kijken wat nu eigenlijk interessant was in ons geluid. Wat maakt het geluid van Riverside nu authentiek. Naar mijn mening waren dat de melodieën. Ik ben toen de metal-elementen uit het geluid gaan halen, om deze te vervangen door meer hardrock-elementen. Ik heb in de nieuwe nummers geprobeerd om deze hardrock-elementen te combineren met een meer mellowgeluid.
Kun je hiermee zeggen dat dit een nieuwe ontwikkeling is in de band?
Mariusz Duda: Ik hoop dat het een nieuwe ontwikkeling is. Voor ons was het dit keer belangrijk om eens nieuwe dingen te proberen in de studio. Nieuwe stukken in muziek en het gebruik van nieuwe instrumenten. Dingen die we nog niet eerder hadden geprobeerd. Ik wilde in de nieuwe nummers de focus ook meer leggen op de arrangementen in plaats van zuiver op de composities. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de nummers wat langer zijn. Dat er ook meer progressieve (rock) solo’s in voorkomen. De nummers moesten ambitieus zijn en klinken. Ze moesten als het ware een soort driedimensionale voorwerpen worden waar je van alle kanten het nummer kunt bekijken. Daarnaast moest er een balans van alle instrumenten zijn. Ik had ondertussen met Lunatic Soul (het soloproject van Mariusz:red) ervaren hoe het is om te experimenteren met geluiden en instrumenten. Telkens om ervan uit te gaan: wat kan ik nog meer doen? De experimenten op het vlak van Riverside hebben zo wel een jaar geduurd.
Toen ben je gaan opnemen. Wat opvalt is dat jullie Songs Of New Generation Slaves in twee stukken hebben opgenomen. Wat was daar de reden voor?
Mariusz Duda: Eigenlijk in nog een paar stukken meer dan de twee die beschreven staan. We hadden de studio een bepaalde periode geboekt. En we hadden een deadline. Tenminste dat wil zeggen: ík had een deadline voor mezelf gesteld. Bij de vorige cd’s echter was ik voor 80% tevreden over het uiteindelijke resultaat. En ik wilde het nu beter doen. Ik wilde meer dan 80% tevredenheid scoren voor mezelf. Bij de vorige cd’s kwam ik er vaak achter, wanneer de cd al uitgebracht was, wat ik nog had willen verbeteren. Er waren dan altijd stukken die ik beter zou doen als ik de mogelijkheid zou hebben om het over te doen. Na de eerste opnamen van de cd heb ik dit keer dan ook de tijd genomen om de nummers te laten leven. In het tweede gedeelte heb ik nu de mogelijkheid gekregen en genomen om een aantal stukken alsnog te veranderen en daardoor te verbeteren. Ik denk dat ik nu voor 90% heel tevreden ben over het uiteindelijke resultaat.
Gaat dat ooit 100% worden?
Mariusz Duda: In de toekomst zullen we misschien de 95% gaan halen. Belangrijkste voor de nieuwe cd’s is en blijft echter dat we plezier hebben in het maken van muziek. Die uitdaging zal 100% zijn en blijven. Het is ook goed om jezelf te blijven verbazen daarmee de luisteraar. Het publiek wil ook graag verbaasd zijn en verrast worden. Wanneer de muziek gewoon eerlijk is en eerlijk wordt gespeeld, horen en voelen mensen dat. Dat is belangrijk.  Tot die tijd blijven we ook dromen en doelen stellen en dat is goed. Zolang je dromen hebt, blijf je gemotiveerd. Mijn droom is ook ooit de perfecte cd te maken waarbij de nummers ontzettend goed zijn. Ik weet gewoon dat Riverside en ik nog beter materiaal kunnen maken.
Het centrale thema op de cd is de nieuwe slavernij. Gevangen zitten in relaties, in een baan. Volgt het hiermee het thema van Anno Domini waarin het ging over het feit dat alles zo snel gaat en we het niet meer kunnen volgen?
Mariusz Duda: Ja en nee. Het zijn beide zeer psychologische thema’s. Bij Anno Domini echter bekeek en beschreef ik de situatie van de buitenkant bezien. Gewoon in het hier-en-nu. Nu ben ik uitgegaan van de binnenkant van de mens. De nummers zijn geschreven vanuit de persoon. Ik heb getracht om een paar muzikale foto’s neer te zetten over de moeilijke periode(s) in het leven van een mens. Dit keer zijn het dus gewoon (fictieve) verhalen van mensen in een specifieke situatie. Vooral mensen die moeite hebben om hun leven onder controle te hebben. Mensen die het leven of een bepaald aspect daarin haten. Mensen die zich een slaaf voelen in hun eigen wereld. De subthema’s komen in de nummers naar voren. Klagen, Verslaving, het gevoel belangrijk te zijn, vastzitten in een relatie (persoonlijk en professioneel), een verstoorde balans, een misplaced childhood, het veranderen van identiteit. De hoes geeft het al aan. De grote roltrap in het grote warenhuis. Het is het grote moment voor mensen. Die grote roltrap naar het immense warenhuis waar je allerlei nieuwe dingen kunt/gaat kopen. We staan daar met z’n allen helemaal alleen. En dingen verdwijnen. Wanneer we iets kopen, is er alweer wat nieuws en willen we dat. Dingen lijken zo te verdwijnen. Net als kennis. De kennis van nu is vluchtig. We hebben vierentwintig uur per dag en zeven dagen per week toegang tot alle kennis op het internet. Vroeger moest je in een boek informatie gaan zoeken die je wilde weten. Je moest het dan opschrijven, waardoor het zich al in je hersenen nestelde. Tegenwoordig is het niet erg om dingen niet te weten, want we zoeken het wel even op. Daarmee wil ik absoluut niet zeggen dat ik tegen het internet ben. Het internet van vandaag maakt het leven op velerlei gebied ook veel makkelijker. Maar het heeft dus ook zijn keerzijde. We zijn geneigd om te stoppen met nadenken. De relaties op het internet zijn ook oppervlakkig over het algemeen. We zijn niet altijd meer geneigd om de diepte in te gaan wanneer we met elkaar spreken. Dat betekent ook weer niet dat Songs Of New Generation Slaves het einde van de wereld predikt. Dat het een en al kommer en kwel is. Coda (het laatste nummer van de cd:red) is dan ook een optimistisch nummer; een soort licht aan het einde van de tunnel
Ligt er dan een verband in de nummers Celebrity Touch en Escalator Shrine. In de video van Celebrity wordt duidelijk dat mensen het belangrijk vinden om gezien te worden; om beroemd te zijn. Doel je hiermee op de populariteit van sites als Facebook en Youtube?
Mariusz Duda: Er is inderdaad een duidelijk verband tussen het thema in Celebrity Touch en Escalator Shrine. Het gaat over het loskomen (het verbannen) van je eigen identiteit. Op het internet, bijvoorbeeld Facebook, gebruik je een Avatar. Maar het is inderdaad wel degelijk een middel om jezelf belangrijk te vinden. Aan de hand van het aantal vrienden ben je populair. Het is alleen onmogelijk om zoveel vrienden te kunnen hanteren. Populariteit kan zo heel hard zijn. In het nummer Coda is er dan ook sprake van een keerzijde. Een soort van dag naast de nacht, zwart naast wit. We willen gewoon zeggen dat je de dingen moet gaan doen en blijven doen die je leuk vindt. We veroordelen dan ook niemand. De nummers zijn geschreven door de waarnemer; iemand die het beziet en beschrijft.
Is het voor mensen dan niet noodzakelijk om de slavernij te erkennen en daardoor iets nieuws te beginnen? Geldt dat ook voor jezelf?
Mariusz Duda: Dat is een interessant thema. Dat je voor jezelf pas iets nieuws kan maken, wanneer je je bewust bent van de slavernij in jezelf en je leven. Misschien wel. En wellicht ben ik ook mijn eigen slaaf. Ik moet naar de studio om nummers op te nemen. Ik moet dat gewoon doen om daarna de vrijheid te voelen. Nu voel ik me dan ook vrij. Het uitbrengen van de cd is het juk dat ik dan verlies en ik mag nu over de cd en de nummers praten en ik mag spelen en ik ben… vrij!
Je hebt het gehad over de vrijheid om te experimenteren. Opvallend voor mij zijn de jazzy stukken op de cd. Waar komt deze invloed vandaan?
Mariusz Duda: Ik ben me niet zo heel bewust dat we jazz-stukken hebben, maar het zou kunnen, want zowel Michal (Lapaj) als ik luisteren ook veel naar jazz en klassieke muziek. Mijn voorliefde voor jazz zorgt er wel voor dat ik me altijd probeer de ontwikkelen als zanger. Ook hier geldt dat ik graag kijk wat ik met mijn zang kan doen. Kijken of ik anders kan klinken.
Shrine Of New Generation Slaves is wederom geproduceerd door de heer en mevrouw Srzednicka. Waarom hebben jullie weer voor deze mensen gekozen.
Voordat Mariusz antwoordt herhaalt hij grinnikend nogmaals de achternaam in onvervalst Pools waarmee mij wel duidelijk is dat mijn Poolse uitspraak van de naam waarschijnlijk Engels-Pools was met een Nederlands accent.
Mariusz Duda: Deze twee mensen weten wat we met Riverside willen bereiken. Ze weten precies wat we nodig hebben. Ze kennen de visie van de band en zijn bekend met mijn stijl van werken, zingen en spelen. Daarnaast staan ze toch buiten de band en zijn ze heel objectief wat betreft het geluid.
Ook met de nieuwe cd zullen er ongetwijfeld, net als in het verleden, vergelijkingen worden getrokken met een band als Pink Floyd. Je bent altijd graag vernieuwend bezig. Stoort het je dan dat de vergelijking wordt gemaakt?
Mariusz Duda: Nee, nooit. Vergeleken worden met een band als Pink Floyd is absoluut niet erg. Wanneer je soft mellow muziek maakt, klink je eigenlijk altijd wel een beetje als Pink Floyd. We hebben ook wel wat Floyd-momenten, we zijn echter altijd origineel. We voelen onszelf eigenlijk misschien wel als een brug tussen de oude en de nieuwe muziek. Het belangrijkste is dat er een bepaalde basis ligt in de composities, dat het nummer uit één stuk bestaat. Ik ben er niet op uit om compleet andere muziek te gaan maken. Ik probeer mooie composities te maken en denk daarbij graag in kleuren
In 2011 vierden jullie je tienjarig bestaan met de EP Memories In My Head. In al die jaren hebben jullie, op een wisseling van de keyboardspeler na, een stabiele line-up. Wat is jullie geheim?
Mariusz Duda: Echt een geheim hebben we niet. Het is wel zo dat we ons samen verantwoordelijk voelen voor de band Riverside. Piotr Kozieradzki (drummer) is bijvoorbeelde veelal verantwoordelijk voor hetgeen op het toneel gebeurt qua belichting en geluid. Zelf ben ik verantwoordelijk voor het creatieve gedeelte. De anderen ondersteunen me daar natuurlijk in maar als het op teksten schrijven aankomt ben ik de verantwoordelijke persoon. Maar net als in iedere band kunnen we met elkaar praten en natuurlijk ook regelmatig ‘vechten’. Daarbij kennen we de regels die we onszelf gesteld hebben. We zijn ons ervan bewust waar onze eigen kwaliteiten liggen en wat we van elkaar kunnen verwachten. Maar bovenal is Riverside een band die uit vier gelijke personen bestaat. We proberen binnen de composities, binnen het geluid van Riverside ook een evenwicht te vinden in de instrumentaria. Er zullen geen solo’s te vinden zijn om iemand zijn ego te strelen. Alles staat in het teken van het complete geluid.
Piotr is verantwoordelijk voor het geluid en de belichting. Bij de Anno Dominitour hebben jullie voor het eerst jullie eigen belichting gehad en fraai toneelstukken. Wat kunnen we bij de volgende tour verwachten?
Mariusz Duda: Zelf ben ik niet zo’n fan van een groot scherm wat de aandacht afleidt. Zo’n beeldgestuurd programma vraagt er ook om om alles zo exact mogelijk te spelen. Er is geen plaats meer voor een lossere structuur. Dus ook geen plaats meer voor verrassingen. Als publiek wil ik het gevoel hebben om in een groot rocktheater te zitten. De muziek is daarbij het belangrijkste en ik wil liever dat ik door de muziek de focus primair leg op de emotie. Bij sommige optredens is het wel eens moeilijk om door alle poespas eromheen de muzikanten nog te zien.
Vind je het belangrijk dat het publiek jou ziet op het podium?
Mariusz Duda: Dat is voor mij van minder belang. Nogmaals, het gaat om de emotie, om de muzikale ervaring en wanneer mensen dat willen ondergaan met hun ogen dicht terwijl wij spelen, is dat voor minstens zo belangrijk.
Wil ik je bedanken voor de antwoorden en de tijd voor dit interview.
Mariusz Duda: Het was mij ook een waar genoegen. We zien er naar uit om in Nederland te mogen spelen en hoop daar samen met het publiek te genieten van een fraai optreden.