Per Wiberg – Head Without Eyes

Het kan heel goed zijn dat de naam Per Wiberg geen bel doet rinkelen. Althans geen grote bel dan. Toch is deze Zweedse multi-instrumentalist over de afgelopen 30 jaar verbonden (geweest) aan grote namen zoals Opeth, Spiritual Beggars, Candlemass, Tiamat en Kamchatka. In al die jaren heeft hij een cv van aanzienlijke lengte opgebouwd. Je mag best stellen dat zijn naam kleeft aan heel veel wat ‘heavy’ is.
Na ruim drie decennia spelen in bands en projecten vond de Zweed het tijd worden uit zijn comfortzone te stappen. Maar ook om al lang sluimerende muzikale ideeën verder uit te werken. En hoe kan dat beter dan door het maken van een solo-album. Met recht een solo-album, want behoudens drums neemt Per Wiberg op zijn debuutalbum Head Without Eyes alles zelf voor rekening. Op drums horen we Karl Daniel Lidén (Crippled Black Phoenix, Katatonia, Switchblade) en Lars Sköld (Tiamat, Avatarium). Verder is er op twee nummers een vocaal rolletje van Billie Lindahl.
Waartoe heeft het verlaten van Wibergs comfortzone en muzikale hersenspinsels geleid? Tot een zeer fraai palet van heavy metal, doom metal, progressieve, space en stoner rock, pop. Je wilt daar wat referenties bij? Goed: Killing Joke, Van Der Graaf Generator, Hawkwind, Talk Talk, Crack The Sky, Swans. Het komt op de zes nummers gedurende totaal drie kwartier allemaal voorbij. En dan vergeet ik er vast nog een paar. Voor diegenen die Wiberg kennen van zijn bands en projecten is deze schijf een compleet andere luisterervaring. Naast gitarist en basgitarist geniet hij vooral faam als toetsenist. Je hoort op dit album dan ook een scala aan (authentiek) toetsenwerk voorbij komen. Vaak sluimerend, grommend en ronkend op de achtergrond en geïntegreerd in het geheel. Nergens pontificaal op de voorgrond. Dat maakt het dat de algehele sfeer niet alleen donker is, maar ook onvoorspelbaar.
Een van de hoogtepunten is Anywhere The Blood Flows. Een intro met Hawkwind-achtige fluitende synthesizers wat doen denken aan pure spacerock. Maar het nummer is als een kameleon en neemt regelmatig een andere gedaante aan. Rauw, vaak ongepolijst schuurt het geluid tegen je trommelvliezen. Ongemerkt ontwikkelt zich een ruige groove waar je voor je het beseft in gevangen zit. Halverwege maken de zware gitaarriffs plaats voor aanhoudend zwevend toetsenwerk en sinistere en staccato gitaarakkoorden. Wat later ontvouwt zich een nieuwe groove en ritme waar zelfs mijn weinige haren van overeind gingen staan. Het enige wat je wilt is meer, meer, meer….., waarna je door de wat kinderlijk aandoende zang van Billie Lindahl wordt gewekt. Het nummer klokt 12 minuten, het lijken er dubbel zoveel. Of was ik écht in een roes?
In tegenstelling tot de vaak duistere nummers is Get Your Boots On haast vrolijk en neigend naar bombastische pop-rock en een mix van Killing Joke en Crack The Sky. Maar ook dit nummer zet je met regelmaat op het verkeerde been door wisselende melodieën, naargeestige geluiden die zorgen voor een regelmatig wisselende spanningsboog.
Als klap op de vuurpijl sluit het schijfje af met Fader. Een minuten durend naargeestig begin van repeterende Fender Rhodes en de gesproken zang van Per Wiberg zelf. Net toen ik na een minuut of zes het plan had opgevat maar een eind aan het album te maken (die paar minuten maken toch ook niet meer uit), werd ik bruut het nummer ingezogen. Kneiterhard overstuurd en vervormd gitaargeweld hielden me in een wurgende greep. Zonder enige ontsnappingsmogelijkheid werd ik gedwongen de kakofonie aan geluiden te ondergaan. Totdat het stil werd en de fraaie klanken van een Hammond orgel me deden ontsnappen.
Het luisteren naar Head Without Eyes is een waar feest voor de gemiddelde liefhebber van rock en metal. Per Wiberg heeft met zijn debuutalbum wat mij betreft grenzen verlegd. Van de drie kwartier verveelt werkelijk geen seconde. Nee ook die van dat laatste nummer niet… Head Without Eyes is zonder twijfel een van de beste en meest veelzijdige debuutalbums ooit in dit genre.