Screamo is een genre dat zijn oorsprong kent uit de hardcore-punk en post-hardcore van de jaren ’80 en ’90. Het genre staat bekend om zijn intense emotionele expressie, rauwe vocalen en chaotische muziek, maar is door de jaren heen voortdurend geëvolueerd. Van de chaotische geluiden tot de atmosferische geluiden van vandaag. Het genre heeft zich steeds verder ontwikkeld en schuwt invloeden van metal, post-rock, grindcore en zelfs elektronische muziek niet. Deze column volgt de ontwikkeling van screamo door de jaren heen, van de oorsprong tot de moderne vernieuwingen.
De wortels van screamo kunnen worden terugggeleid naar de de jaren ’80. De eerste invloeden van wat later als screamo zou worden geclassificeerd, kwamen van bands zoals Rites of Spring en Embrace, die de persoonlijke en emotioneel geladen teksten naar de punk-scène brachten. Die eerste wordt vaak gezien als de grondlegger van de emo-beweging. Met hun selftitled debuutalbum uit 1985 mengde ze hardcore met een benadering die zowel emotioneel als energiek was en legden ze de basis voor latere evoluties in het genre.
Echter kwam de screamo, zoals we die nu kennen, pas echt van de grond in de jaren ’90. De bands Heroin en Antioch Arrow uit San Diego worden vaak genoemd als een van de eerste echte beginselen van screamo. Hun albums combineerde de snelheid en intensiteit van hardcore met schreeuwende vocalen, wat de basis werd voor het toekomstige geluid van screamo.
In het tweede deel van de jaren ’90 vond de echte geboorte van screamo plaats. Het Amerikaanse Indian Summer bracht een pionierende mengeling van hardcore, emotionele diepgang en chaos. Tegelijkertijd was Saetia uit New York ook bezig met het ontwikkelen van dit geluid. Hun iconische debuut uit 1998 legde de nadruk op gevoeligheid en chaos, die het genre uiteindelijk zouden kenmerken en waren ook melancholischer dan de rest. Een andere grondlegger van het genre was Orchid, die het moest hebben van korte songs met een ongeëvenaarde dosis chaos. Bands als Combatwoundedveteran en Reversal Of Man combineerden in 1999 screamo met grindcore op I Know a Girl Who Develops Crime Scene Photos en This Is Medicine respectievelijk.
In het begin van 2000 breidde het genre zich uit naar Europa, waar een opkomende scène van bands het geluid verder ontwikkelde. Italiaanse bands als La Quiete en Raein en Franse bands als Daïtro en Sed Non Satiata begonnen de traditionele screamo-geluiden te combineren met meer atmosferische elementen.
Op bijvoorbeeld Laissez Vivre Les Squelettes van Daïtro is de karakteristieke emotie met een meer melodieuze en gelaagde benadering goed hoorbaar. Terug naar de andere kant van de oceaan waren er in diezelfde tijd verschillende bands die screamo verder integreerde met andere genres. Zo combineerden Pageninetynine (p99.) en Joshua Fit For Battle screamo met powerviolence, wat uiteindelijk de naam emoviolence kreeg toegewezen. Document #8 van eerstgenoemde wordt vaak omschreven als de hoogvlieger van het genre. City Of Caterpillar en Circle Takes The Square waren één van de eerste bands die screamo mengde met post-rock en die gebruik maakte van lange songstructuren. Daarentegen waren Majority Rule en Malady ook invloedrijk door het fuseren van metalcore dan wel indie-rock.
Tevens kende het genre in die tijd zijn grootste commerciele succes, doordat bands screamo-invloeden toevoegde aan post-hardcore en pop-punk. Het uit New Jersey afkomstige Thursday was de eerste band die commercieel doorbrak met Full Collapse in 2001 en mocht van veel media-aandacht genieten. Andere bands die hetzelfde wisten te bewerkstelligen zijn bijvoorbeeld Silverstein, Thrice en Alexisonfire. Ondanks dat de focus op andere genres lag, zijn zij allen invloedrijk geweest voor de verdere vormgeving van het genre.
In de tweede helft van de jaren 2000 kwam de new wave van screamo op, een beweging die werd gedreven door een vernieuwend geluid en een hoog DIY-gehalte. Deze periode wordt ook wel de screamo-revival genoemd. Volgens velen staat La Dispute aan de basis van deze heropleving. Somewhere at the Bottom of the River Between Vega and Altair en Wildlife behoren tot één van de belangrijkste albums van de nieuwe lichting screamo. Deze platen haalden inspiratie uit spoken word, post-hardcore en screamo, wat leidde tot een meer poëtische benadering van het genre.
Eenzelfde vernieuwende benadering werd gekarakteriseerd door bands als Touché Amoré en Defeater. Deze bands werden geprezen om hun intens emotionele lading en de balans tussen melodie en agressie, waardoor ze een belangrijke rol speelden in de mainstream doorbraak van het genre. Ze hadden een enorme invloed op de ontwikkeling van de screamo-achtige post-hardcorebeweging, die steeds groter succes wist te behalen bij een breder publiek.
Vanaf 2010 bleef de Europese screamo-scène sterk groeien en experimenteerde verder door. Zo voegde bands als Svalbard invloeden uit de black metal toe, terwijl het Canadese Respire symfonische elementen gebruikte om tot een eigen en uniek geluid te komen. SeeYouSpaceCowboy bracht het genre naar nieuwe hoogtes met een mengelmoes van screamo, mathcore, art-punk en elektronische invloeden. Hun album The Correlation Between Entrance and Exit Wounds uit 2019 gaf een frisse draai aan de klassieke vorm van het genre, maar op latere albums The Romance Of Affliction en Coup de Grâce werd de sound pas echt baanbrekend. Hoewel de band zichzelf niet het screamo-genre toegeëigend, valt de importantie van dit gezelschap niet te ontkennen.
Ondanks dat het genre niet meer de populariteit van weleer heeft blijft het genre ook heden ten dage voortbestaan en weet het zich keer op keer te vernieuwen. In recente jaren zagen we dan ook lovende woorden over Infant Islands, die een sludge geluid ten tonele bracht en Ithaca, die progressief voor de dag wist te komen met The Language Of Injury. Andere recente hoogvliegers zijn het Franse post-hardcore/screamo outfit Birds In Row, het met noise vermengde Noorse trio Hammok, het op metal-gerichte Portrayal Of Guilt en Vein.fm, die juist weer invloeden uit de nu-metal toevoegt.
Dat het genre weer opbloeit is ook af te lezen aan het aantal reünies van de oudgedienden. Zo kwamen Orchid, Saetia, Pageninetynine, City Of Caterpillar en Majority Rule allen terug van hiatus. Screamo wordt tegenwoordig vaak vermengd met andere genres, maar in de diepste krochten van de ondergrond zijn er nog bands te vinden die het oude recept gebruiken. Bands als State Faults, Othiel en Loma Prieta zijn het perfecte voorbeeld van de chaotische stijl van de jaren ’90. Wat de toekomst gaat brengen is onbekend, maar met herenigingen van bekende namen en een immer groeiende underground, verwacht ik hoge ogen. Zo stond mijn jaarlijst in 2024 vol met screamo albums. Graag sluit ik dan ook af met mijn top 15 in het genre.
1. La Dispute – Somewhere At The Bottom Of The River Between Vega And Altair (2008)
2. Defeater – Empty Days & Sleepless Nights (2011)
3. Love Letter – Everyone Wants Something Beautiful (2024)
4. Orchid – Dance Tonight, Revolution Tomorrow! (2000)
5. Departures – Death Touches Us, From The Moment We Begin To Love (2016)
6. Saetia – Saetia (1998)
7. State Faults – Resonate/Desperate (2013)
8. Worthwhile – Carry On Kid (2013)
9. Casey – Love Is Not Enough (2016)
10. Frail Body – Artificial Bouquet (2024)
11. Touché Amoré – Parting The Sea Between Brightness And Me (2011)
12. Dreamwell – Modern Grotesque (2021)
13. Gatherers – Caught Between A Rock And A Sad Place (2013)
14. Perspectives – Stay For Those Who Care (2017)
15. Birds In Row – You, Me & The Violence (2012)