Ondertussen wisselde de bezetting van de band en namen drummer Kai Hahto, toetsenist Aleksi Munter en gitarist Markus Jämsen afscheid van de band. Alle ingrediënten waren aanwezig om Swallow The Sun te doen ophouden met bestaan, maar Juha wist zich te herpakken en het verlies van Aleah om te zetten in een creatieve impuls om When A Shadow Is Forced Into The Light te schrijven. Daarmee zijn ziel bloot leggend.
Een gewaagde stap dat zich openbaart in een prachtig album waarin duisternis overheerst, zwaar is aangezet maar absoluut niet zwaarmoedig overkomt. Dat heeft er mede me te maken dat het gitaargeluid in krachtige riffs de doomkant benadrukt, maar daarnaast ook lichtelijk de mooie accenten toevoegt. Voor mij daarmee passend bij de gouden waterstromen op de hoes van het album. Het spel in zang zorgt daarnaast voor een spanning in gevoel; het zware warme timbre dat afgewisseld wordt met venijnige screams en diepe grunts. Het klinkt allemaal donker maar meer in de sfeer dat je wordt ondergedompeld in een warm melancholisch bad waar de warmte van de zang je omhult en laat drijven en waar soms stekelbaarsjes je prikkelen.
Vanaf de opener When A Shadow Is Forced Into The Light is het dan ook meteen raak en bouwt Swallow The Sun een spanning op die blijft aanhouden. Een sterk gitaargeluid biedt de granieten ondergrond in alle composities de onverwoestbare ondergrond waarop de rest gebouwd is. Hoewel in Stone Wings de luchtigheid wat naar boven borrelt en door de zwaartekracht van het drumgeluid uitgerekt wordt. Een prachtige compositie halverwege het album die de kwaliteit van Swallow The Sun bevestigt. De zang is meer helder met een bombastisch decor als aanvulling. De ingevoegde grunt voegt extra zwaarte toe met de vrouwelijke zangstem als precair tegenwicht om die ragfijne balans te bewaren. Langzamerhand ervaar ik When A Shadow Is Forced Into The Light niet meer als een album, maar als een beleving. Als een bezwering. Het aanvankelijke rustige Clouds On Your Side gaat verder op de ingeslagen weg, een weg die geen einde lijkt te kennen, maar uiteindelijk een hypnotiserende rotonde is waar het einde geen einde blijkt te zijn, maar een prettige vicieuze cirkel. Zeker wanneer in Never Left blijkt hoe een eenvoudig gitaargeluid zoveel effect kan genereren.
Ik ben nog altijd geen doomliefhebber en zeker geen doomkenner, maar Swallow The Sun weet nu een aantal albums op rij mijn interesse te wekken en dit laatste album lijkt de anderen naar de kroon te steken. En hoewel de aanleiding allesbehalve leuk, zelfs zielsverdrietig is, is het uiteindelijk resultaat prachtig en een ode aan deze veel te jong overleden zangeres.
Voorafgaand aan het album bracht de band de EP Lumina Aurea uit. Een compositie die ze zelf omschrijven als het meest donkere en meest pijnlijke product uit de geschiedenis van Swallow The Sun. Lumina Aurea is de compositie die niemand wenst te schrijven in zijn leven, volgens Raivio. Het wordt gezien als een open wond die de laatste 2,5 jaar van zijn leven donker heeft gebloed. Zelf kan ik Lumina Aurea niet echt een compositie noemen. Het is meer een lugubere soundtrack waarin geluiden, gesproken woord, gregoriaanse zang en muziekflarden het verhaal vertellen. Het is donker en verdrietig en is een voorbode voor het album, maar niet meer dan een aanzet tot een andere dimensie.