The Theater Equation – het Nieuwe Luxor Theater (Rotterdam) 18/09/2015

(met dank aan Christel Brouwer  voor de foto’s)
Het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam is in het weekend van 18 september het decor van het unieke theaterspektakel met het album The Human Equation van Ayreon als basis. In dit verslag beginnen we eens aan het einde van de voorstelling. Muzikanten en zangers/zangeressen nemen het applaus en bloemen in ontvangst en het doek gaat dicht, maar het blijft nog donker. Het applaus sterft langzaam weg en het wordt stil. Dan gaat het doek nogmaals open en twee figuren in pijen staan aan weerszijden van een soort driedimensionale waaier. Een computerstem verbreekt de stilte door de laatste woorden van het album uit te spreken en de figuren openen de ‘cocon’.

 
 
Eronder zit componist en multi-instrumentalist Arjen Anthony Lucassen zelf. De eerste aanblik van hem ontketent een explosie aan applaus, zo hard dat het buiten het theater hoorbaar moet zijn. Het publiek lijkt uitzinnig. Een gemêleerd publiek dat bestaat uit toegewijde fans, uit (progrock-)liefhebbers, uit aanbidders vanuit alle hoeken van de wereld. Het muzikale verhaal dat zij vanavond in theatervorm mogen ervaren kennen ze zonder uitzondering allemaal. Ze hebben het ontelbaar keer geluisterd, ze hebben er van genoten. Velen kunnen het meezingen, kennen ieder detail en sommigen zullen het tot op iedere noot hebben geanalyseerd. Het is het verhaal dat zich grotendeels afspeelt in het hoofd van de hoofdpersoon, die in comateuze staat ervaringen uit zijn leven herbeleeft waarbij emoties/karakters afwisselend hun blik werpen op het leven. Het decor biedt alle mogelijkheid daarvoor. De gecrashte auto in het midden van het toneel met daarboven het ziekenhuisbed staan centraal. Daaromheen diverse taferelen die de levensfasen weergeven. Zelf zit ik naast een sympathieke jongen uit Denemarken die met zijn moeder is afgereisd naar Rotterdam. Hij weet mij te vertellen dat de terugweg via Eindhoven nog een ‘dingetje’ gaat worden, maar is vastberaden om van dit once-in-a-lifetime-evenement met volle teugen te genieten. Om me heen lijkt de symbolische Babylonische spraakwaterval bewaarheid te worden. In alle talen van de wereld wordt er gepraat over wat vanavond komen gaat.
Voor de vertolking van het album wist scriptschrijver/producer Yvette Boertje een groot aantal originele zangers en zangeressen aan te trekken. James LaBrie (Dream Theater) weet zijn rol prachtig te vertolken. Hoewel zijn rol toch bescheiden genoemd mag worden, laat hij, zeker ook in de stukken waarin hij acapella te horen is, dat het geen wonder is dat hij tot de groten der aarde behoort op zanggebied. Zijn stem is helder, vol, maar tevens ook breekbaar op de goede momenten. De rol van Best Friend (oorspronkelijk door Arjen Lucassen zelf ingezongen) wordt ingevuld door Jermain van der Bogt (ook bekend als Wudstik). Hoewel hij op het Ayreonalbum 01011001 al te horen was, is zijn aandeelmisschien wel het meest verrassend te noemen. Hij zet, vooral in samenzang met Marcela Bovio, zijn rol goed neer en laat zien dat hij naast zijn zangtalenten ook zijn rol goed weet te spelen. Hoog op het podium in het centrum rond het bed waarop ‘Me’ ligt, is zijn angst voor de waarheid maar ook de hoop op genezing duidelijk zichtbaar. Marcela Bovio is vanavond perfect bij stem. hoewel zij fysiek klein van stuk mag zijn, trekt ze de aandacht helemaal naar zich toe wanneer zij haar deel voor haar rekening neemt. Het is niet verwonderlijk dat Arjen deze zangeres destijds naar Nederland heeft gehaald om op het album The Human Equation de rol van ‘Wife’ te vertolken. De rol van ‘Fear’ dat oorspronkelijk door Mikael Âkerfeldt (Opeth) wordt vertolkt, krijgt een vrouwelijke invulling in de vorm van Anneke van Giersbergen. Verwonderlijk misschien omdat het origineel door een man gezongen wordt.
Niet zo verwonderlijk na het samenwerkingsverband met Arjen in The Gentle Storm en de uitzonderlijke zangkwaliteiten van Anneke. We hebben de crème de la crème op zanggebied op het podium en daar hoort zij zeker bij. Dat het meer dan een optreden is, komt duidelijk naar voren bij Eric Clayton (Saviour Machine). Hoewel hij de muziekindustrie de rug heeft toegekeerd was hij vastbesloten om te participeren in The Theater Equation. Zijn indrukwekkende opera-achtige stem vult de zaal van het Luxor en hij beweegt op het podium met veel verve. Een geboren entertainer.

Zus Floor mag dan haar kwaliteiten momenteel inzetten bij Nightwish. Irene Jansen laat vanavond horen dat zij zeker niet onderdoet voor haar zus. In het begin kreeg ik het idee dat zij wat over-de-top bezig was, maar gaandeweg het optreden wist zij haar rol van ‘Passion’ imposant neer te zetten en wist iedereen meteen wanneer Irene haar rol opeiste. Qua stemgeluid, maar ook in haar hele houding en voorkomen. Met Magnus Ekwall (The Quill) heeft de
rol ‘Pride’ het originele geluid in huis. De stem van Magnus lijkt in het geweld wat minder krachtig over te komen, toch slaagt de sympathieke zanger er in om met zijn voorkomen en zijn wat ‘houterige’ bewegingen Pride te laten zijn wat het is.
Nachtegaal Heather Findlay (ex-Mostly Autumn) is al prachtig wanneer ze in haar rode kostuum het podium betreedt. Reeds in het nummer Isolation beroert ze James LaBrie met haar engelenstem en kun je een speld horen vallen in de zaal. Gedurende de gehele voorstelling zal ze schitteren in haar eenvoud, haar rol en vooral met haar stemgeluid.
 
 
 

Eveneens in prachtig kostuum vervult Devon Graves  de rol van ‘Agony’. Met zijn indrukwekkende ‘kop’ en zijn ingetogen spel lijkt hij de tegenhanger van Mike Mills (Toehider) die zeer energiek het podium van links naar rechts verkent en zich als een vis in het water lijkt te voelen op het toneel. Deze zeer getalenteerde zanger die op The Theory Of Everything  zijn intrede deed in de Ayreonfamilie vult de rol van Devin Townsend smetteloos in. Zijn energie op het podium is besmettelijk en aanstekelijk.
Hoewel de voornaamste karakters het merendeel van de aandacht opeisen, kan dit niet los gezien worden van de wat kleinere rollen in het spel. Het acteertalent en de stem van Anita van der Hoeven (die ook onderdeel is van het Epic Rock Choir) zijn goed en Peter Moltmaker (dokter), Nienke Verboom (Nurse) en Katinka van der Harst (Nurse) weten zich goed staande te houden tussen de grootheden der rockmuziek.
Niets van dit alles natuurlijk zonder de band die de zang perfect wist te begeleiden. Heel mooi was het om te zien hoe Jeroen Goossens, Ben Mathot en Johan van Stratum even, voor op het podium, hun moment van de waarheid mochten hebben. In alles straalde professionaliteit, kunde en plezier uit. Ook Ed Warby, Maaike Peters, Freek Gielen, Erik van Ittersum en Ruben Wijga lieten geen steken vallen. Marcel Coenen wist met zijn gitaarspel menige emotie neer te zetten. De karakteristieke figuur wist iedere noot feilloos uit zijn gitaar te ‘strelen’.

Wanneer we het nu toch over een karakteristiek figuur hebben, mag nog vermeld worden dat in de zeer professionele setting, waarbij een keur aan muzikanten en zangers/zangeressen hun kwaliteiten mochten tonen in de uitvoering van het meesterlijke Ayreonalbum, het publiek regelmatig kon genieten van de ‘onopvallende’ persoon die ‘onopvallend’ overbodige podiumrekwisieten verwijderde. Menig glimlach ondertussen toverend op de gezichten in het publiek.
Zoals eerder gezegd is The Theater Equation méér dan een optreden/concert geweest. Het decor, de medewerking van het Epic Rock Choir en de mooie kostuums zorgden daar zeker voor. Qua kleur waren er binnen de kostuums raakvlakken met het karakter dat uitgebeeld werd. Qua uitvoering waren ze helaas van eenzelfde soort ontwerp.
The Theater Equation was al een uniek project bij aanvang. Na ruim twee uur kijken, luisteren en genieten blijkt dat het optreden dat ook is geworden/gebleven. Alle medewerkers hebben ervoor gezorgd dat de liefhebbers in de tot de nok toe gevulde zaal een onvergetelijke avond hebben gehad. Een avond waar voor velen een schijnbaar onbereikbare en onwerkelijke droom werkelijkheid is geworden.