Ze zijn al een decennium bezig, maar de bekendheid van Mills nam flink toe toen hij werd gevraagd voor studio- en livewerk met Ayreon. I Have Little To No Memory Of These Memories is het vijfde full-length studioalbum van de heren en het feit dat het op Bird’s Robe Records verschijnt zegt eigenlijk al dat het een ongewone release is.
Dat begint al met het feit dat het album uit precies één track van 47 minuten en 47 seconden bestaat. Eén track, dat gebeurde vroeger wel vaker in progland, maar met de opkomst van streamingdiensten nam dat af, om de simpele reden dat je per stream wordt betaald. Die ene track telt als precies één stream. Het zou een makkie geweest zijn omdat te scheiden, de verschillende onderdelen lenen zich daar best voor, maar vermoedelijk wil Mills zorgen dat mensen het hele album beluisteren en niet wat stukjes ervan in een of andere random playlist.
Dat is ook wel logisch, want het is één verhaal, over mensen die zich plotseling dingen herinneren waarvan ze zeker zijn dat ze die niet hebben meegemaakt. Daarmee is ook die merkwaardige titel verklaard. De teksten zijn bijgeleverd. Dat had ik eerst niet door, want het lijkt qua structuur meer een kort verhaal, zonder coupletten of refreinen, misschien als introductie voor het verhaal in de teksten. Maar nee, Mills zingt dat dus echt allemaal. En hoe.
Het begint met een deel met een verteller. Die vertelt echter niet, het zijn aanvankelijk waanzinnige vocale harmonieën á la Queen of Devin Townsend. Met die laatste zijn veel overeenkomsten te horen, vooral in hoe het van metal naar Broadway vliegt en je daarbij als luisteraar voortdurend op het verkeerde been wordt gezet. De manier waarop Mills de teksten brengt is razend knap. Er zijn geen coupletten en refreinen als kapstok en Mills moet behoorlijk complexe teksten over vaak up-tempo melodieën ten gehore brengen. Dat lukt wonderwel zonder ongelukken en nog verstaanbaar ook. Zou hij het aandurven het ooit live uit te voeren? Mij lijkt het ondoenlijk.
Progmetal is een prima overkoepelende naam, maar er zit echt van alles tussen: spacerock, folky, theatrale, symfonische en jazzy passages, iedere keer laag op laag opgebouwd, met razende gitaarloopjes, invallende staccato achtergrondzang, bombastische synths. Alles kan. Na zo’n 22 minuten gaat hij van een zware, trage beuker, via een gitaarpassage waar je heel even denkt dat Brian May heeft meegewerkt naar een up-tempo Styx-achtig deel. Het zou allemaal niet moeten kunnen en toch werkt het iedere keer weer. Ik noemde Devin Townsend al als referentie, maar de connectie met Ayreon is ook niet raar: zowel Mills als Lucassen mikken absurd hoog en ze krijgen het uiteindelijk nog voor elkaar ook. Er zijn twee verschillende eindes van dit album: een vrolijk einde op cd en streamingdiensten en een triest einde op vinyl. Dat is wel jammer, want als je ofwel geen cd-speler, ofwel geen platenspeler hebt, mis dus je dus één einde.
I Have Little To No Memory of These Memories is Toehider’s Ziltoid The Omniscient. Bizar, onmogelijk, niet geschikt als achtergrondmuziek, maar vooral geweldig. Ge-wel-dig.